„Nowokornino. Wieś u źródła Łoknicy” dr. hab. inż. Aleksandra Kiryluka, prof. PB

27-06-2024

Dr hab. inż. Aleksander Kiryluk, prof. PB z Wydziału Budownictwa i Nauk o Środowisku Politechniki Białostockiej wydał monografię pt. „Nowokornino. Wieś u źródła Łoknicy”. Opowiada ona o historii, demografii, kulturze duchowej oraz o zwyczajach agrarnych wsi, z której pochodzi autor.

– Przejrzałem wiele opracowań i nigdzie, ani w zapisach lokalnych, czy archiwalnych, nie znalazłem jakiegoś zwartego materiału o mojej wsi. Ponieważ obserwujemy w tej chwili duże zmiany demograficzne oraz zmiany obyczajowości, poczułem potrzebę utrwalenia kultury, która już zanika – wyjaśnia genezę powstania swojej książki dr hab. inż. Aleksander Kiryluk, prof. PB.

Niezwykle skrupulatnie, w oparciu o licznie zgromadzone materiały źródłowe autor wprowadza czytelników w dzieje Nowokornina, umieszczając je na tle historii północnego Podlasia. W swojej analizie historycznej sięga do pierwszej połowy XVI wieku.

Dr hab. inż. Aleksander Kiryluk, prof. PB opisuje kolejne etapy rozwoju Nowokornina: powstanie skarbowego folwarku Trywieża, rozwój produkcji w warsztatach tkackich, stolarskich oraz z gorzelni na rzecz magnackiego rodu Branickich, czasy pod zaborem pruskim (1795-1807) oraz w czasach zaboru rosyjskiego. Historia Nowokornina uwzględnia także wydarzenia okresu międzywojennego, związane z intensywnym rabunkiem drewna na rzecz okupujących te ziemie Niemców. Autor przedstawia również powojenną reorganizację administracyjną i zmiany w życiu społeczności lokalnej związane głównie z gospodarką leśną. Monografię uzupełnia materiał fotograficzny, który stanowi doskonałe uzupełnienie prezentowanych treści.

– W porównaniu do innych, znajdujących się w obrębie obecnego powiatu hajnowskiego, wieś Nowokornino jest dość duża. Ma bogatą historię, posiada też duże zasoby kulturowe. Niestety duża część tego dziedzictwa, szczególnie kultura agrarna i budownictwo, zanika. Moja książka obejmuje historię, ludność i kulturę tej wsi. Jej historia sięga drugiej połowy XVI wieku, to wieś z nadań królewskich króla Zygmunta Augusta. Wtedy zaczęły się tu tworzyć początki wsi o charakterze osadniczym, wielu mieszkańców dotarło tu z Mazowsza i ze Wschodu. Powstała mozaika kulturowa, która trwa do dzisiaj – wyjaśnia dr hab. inż. Aleksander Kiryluk, prof. PB.

– Pomysł na tę publikację powstał kilka lat temu. Podszedłem do tego metodycznie. Miałem duży zasób zdjęć własnych, ale sięgnąłem też do zdjęć mieszkańców, którzy bardzo chętnie je udostępniali. Niektóre zdjęcia pochodzą z okresu międzywojennego. Dużo materiałów zebrałem w archiwach Archiwum Akt Dawnych, Archiwach Uniwersytetu Wileńskiego – dodaje autor.

Publikacja ma charakter naukowy. Dr hab. inż. Aleksander Kiryluk, prof. PB doskonale wykorzystał w niej potencjał archiwów instytucjonalnych i prywatnych. Jego monografia stanowi cenne źródło informacji o Nowokorninie i zdecydowanie warto polecić ją osobom zainteresowanym lokalną historią i kulturą.

O genezę powstania książki i jej przekaz dr. hab. inż. Aleksandra Kiryluka, prof. PB zapytała Hanna Kość z Radia Akadera