V Forum Akademicko-Gospodarcze pod przewodnictwem dr hab. inż. Marty Kosior-Kazberuk, prof. PB, Rektor Politechniki Białostockiej

– 5. Forum Akademicko-Gospodarcze podejmujemy w sytuacji jakże odmiennej od naszego spotkania rok wcześniej – mówiła prof. Marta Kosior-Kazberuk, Rektor Politechniki Białostockiej i Prezes Polskiego Forum Akademicko-Gospodarczego, podczas inauguracji Forum. – Konsekwencje gospodarcze dla Europy, jak i świata są niebagatelne, a biorąc pod uwagę rekordową inflację mamy nowy, bardzo trudny kontekst dla rozważań o rozwoju nauki i optymalnej strategii gospodarczej Polski wobec tak złożonych wyzwań. Mamy świadomość, iż nikt nas nie zastąpi w budowie planu na przyszłość dla naszego kraju. Polscy przedsiębiorcy oraz środowiska naukowe są naszym zdaniem najbardziej predestynowane do konstruktywnej refleksji. Poszukując odpowiedzialnych sojuszników we wszystkich obszarach życia publicznego, pragniemy stworzyć porozumienie ludzi dobrej woli. Takich, którzy na uwadze mają bieżące sprawy Europy, naszą krajową równowagę gospodarki w bliskiej perspektywie i długofalowy jej rozwój, a jednocześnie mają na sercu globalne zagadnienia klimatu, społecznej równości oraz ładu cywilizacyjnego. Sprawy te mieszczą się w zakresie coraz bardziej rozpoznawalnego akronimu systematyki E∙S∙G, czyli raportowania niefinansowego dotyczącego obszarów: środowiskowego (environmental), społecznego (social) oraz zarządzania – ładu korporacyjnego (governance). Łączy nas poczucie odpowiedzialności za przyszłość. Zaś fundamentem naszej wiary w sukces będzie wspólna praca oraz otwarta dyskusja. Zachęcamy usilnie do budowy licznych i trwałych powiązań nauki ze środowiskami biznesu. Złożonym wyzwaniom możemy skutecznie stawić czoła tylko razem.

W tych uwarunkowaniach szczególnego znaczenia nabierają relacje pomiędzy środowiskiem akademickim a biznesem, pojawia się zatem pytanie, na ile owa współpraca spełnia oczekiwania z nią związane. I nie chodzi tu tylko o wymianę doświadczeń pomiędzy oboma segmentami, ale również wypracowanie konkretnych rozwiązań.

– Jesteśmy tu po to, by formułować rekomendacje dalszych działań dla polityków, przedsiębiorców i uczelni – podkreśliła Rektor Politechniki Białostockiej.

Następnie zabrał głos Krzysztof Pietraszkiewicz, wiceprezes Zarządu Polskiego Forum Akademicko-Gospodarczego, przewodniczący Rady Uczelni Politechniki Warszawskiej i prezes Związku Banków Polskich.

Wspomniał on, iż rok temu obrady Forum toczyły się tuz przed wybuchem wojny za naszą wschodnią granicą, jednak pomimo niepokojących sygnałów nie sposób było przewidzieć, że po COVID-19 pojawi się kolejny czynnik niepewności i zagrożenia. Pozytywnym sygnałem w tym obszarze była szybka mobilizacja świata demokratycznego, dodał prezes ZBP, wskazując zarazem, ze przed nami wiele do zrobienia jeśli chodzi o powstrzymanie degradacji środowiska jak i gospodarki.

– W ostatnich kwartałach poziom życia istotnie się obniżył – stwierdził Krzysztof Pietraszkiewicz, dodając, iż jednym z efektów spowolnienia jest spadek nakładów na naukę. Sposobem na rozwiązanie wielu problemów współczesności jest tymczasem kooperacja na linii biznes – nauka i szkolnictwo wyższe.

Prezes ZBP przypomniał, że w dobie inflacji firmy muszą poszukiwać dodatkowych przychodów i ciąć koszty, należy jednak robić to tak, by uwzględnić kwestie społeczne.

– Kryzysy są wielkim zagrożeniem, wyzwaniem, ale i szansą – dodał prezes ZBP.

Polska outsiderem innowacyjności

– Dla nas, uczelni technicznych, współpraca z gospodarką jest elementem misji – wskazał prof. dr hab. inż. Krzysztof Zaremba, rektor Politechniki Warszawskiej i przewodniczący Komisji ds. Kształcenia Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich.

Zwracał on uwagę na fakt, iż w tak trudnych czasach należy budować kontakty pomiędzy środowiskiem biznesu i nauki, co jest korzystne dla obu stron.

Marzenna Guz-Vetter, dyrektor Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce, przypomniała, że dotychczasowy dobrobyt państw europejskich bazował na trzech filarach: wymianie gospodarczej z Chinami, imporcie surowców energetycznych z Rosji i gwarancjach bezpieczeństwa, jakie zapewniają Stany Zjednoczone.

Wskutek COVID-19, a następnie agresji na Ukrainę, konstrukcja ta się rozpadła, co stawia całkiem nowe wyzwania przed państwami europejskimi. Ma to również znaczenie dla polskiej gospodarki, która musi się modernizować, by dołączyć do najlepszych.

– Same hale produkcyjne i montownie nie wystarczą – dodała Marzenna Guz Vetter. Ma to znaczenie szczególnie dziś, kiedy rysuje się perspektywa uczestnictwa Polski w odbudowie Ukrainy, która ma ambicję przeskoczyć kilka etapów, by skorzystać z dobrodziejstw nowoczesności.

Tymczasem Polska pod względem innowacyjności zajmuje czwarte miejsce od końca w całej UE. Dlatego tak ważne znaczenie ma uzgodniony między Komisją Europejską a władzami polskimi plan reformy systemu nauki i oświaty, także pod względem ułatwienia podejmowania współpracy ze środowiskami biznesowymi.

– Założeniem wsparcia unijnego dla Polski jest uczynienie polskiej gospodarki bardziej konkurencyjną, zieloną i sprawiedliwą – dodała przedstawicielka Komisji Europejskiej.

Tylko w oparciu o naukę można budować sukces Polski

O tym, że tegoroczne spotkanie przebiega w czasie poważnych zawirowań dla gospodarki, mówił również Grzegorz Puda, Minister Funduszy i Polityki Regionalnej. Zwrócił on uwagę, że obok wojny w Ukrainie cały czas zmagamy się z konsekwencjami pandemii, do tego dochodzi kryzys energetyczny i tzw. putinflacja.

Dlatego czas inwestować w innowacje, przez co należy rozumieć nie tylko samo tworzenie nowatorskich projektów (których w Polsce nie brak), ale również ich komercjalizację. Stąd tak ważnym zadaniem jest wspieranie zespołów badawczych, czy wspieranie młodych odkrywców i wynalazców ze środków publicznych, w tym wsparcia unijnego.

Przedstawiciel rządu podkreślił, że należy dążyć do sytuacji, w której rozwiązania przez nich wypracowane będą wdrażane w gospodarce realnej, nie tylko nad Wisłą.

– Żyjemy w czasach gospodarki opartej na wiedzy – dodał Grzegorz Puda.

Wątek wyzwań dla rozwoju polskiej gospodarki wybrzmiewał także w wystąpieniach kolejnych gości. Waldemar Buda, Minister Rozwoju i Technologii, zwrócił uwagę, iż agresja Rosji obok wymiaru militarnego ma i ten ekonomiczny, w postaci manipulacji cenami surowców energetycznych.

– Nie sposób wyobrazić sobie rozwiązana współczesnych problemów gospodarczych i społecznych bez współdziałania między środowiskami nauki i biznesu – dodał prelegent, deklarując, iż celem działań rządu jest uczynienie polskiej gospodarki bardziej konkurencyjną, efektywną i bezpieczną.

– Tylko w oparciu o naukę można budować sukces Polski – deklarował Wojciech Murdzek, sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki.

Zwrócił on uwagę na dosłowność pojęcia „inwestowanie w naukę”, jako przykład podając niektóre z placówek badawczych w ramach Sieci Łukasiewicz. Złotówka subwencji, skierowanych do tych podmiotów, pozwoliła wygenerować nawet 6 zł zysku.

Innym przykładem ewidentnego sukcesu polskich podmiotów w obszarze innowacyjności są systemy komputerowe produkcji rodzimych spółek, funkcjonujące w serwerowni instytutu badawczego CERN. Także pod kątem prawnym nie mamy czego się wstydzić, gdyż polskie przepisy odnośnie wspierania innowacyjności są jednymi z lepszych w całej Europie, rzecz w tym, ze nie są wykorzystywane w wystarczającym stopniu.

Przykładem niespełnionych nadziei jest choćby porażka ambitnych planów odnośnie doktoratów wdrożeniowych, gdzie nie udało się wypracować wspólnego stanowiska z Unią Europejską.

Odnosząc się do tych kwestii, prezes ZBP zwrócił uwagę na ewidentny sukces w obszarze szkolnictwa podstawowego i średniego, gdzie na przestrzeni ostatnich 5 lat awansowaliśmy na piąte miejsce w całej Unii z trzeciej dziesiątki państw.

Na zakończenie sesji inauguracyjnej dr hab. Marcin Pałys, prof. UW i przewodniczący Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, przypomniał, że innowacje należy postrzegać nie tylko przez pryzmat postępu technologicznego, gdyż obejmują one również obszar społeczny, organizacyjny czy finansowy.

Niezbędne w tym kontekście jest wykorzystanie potencjału nauk humanistycznych i społecznych, zwłaszcza, że kierunki te kończy co drugi student w Polsce. Odrębną kwestią jest należyte docenienie partnerów środowisk naukowych, obejmujących świat biznesu i administracji publicznej. Należy wreszcie pamiętać, iż aspekt komercyjny innowacji musi iść w parze ze społecznym, jednak nie powinien być pomijany.

Podczas Forum odbyły się cztery sesje:

• Klimat dla biznesu? Biznes dla klimatu
• Klimat dla bezpieczeństwa. Mobilizacja nauki i biznesu w służbie społeczeństwu
• Ekonomia umiaru a globalna nierównowaga
• Polskie wyższe uczelnie i instytuty naukowo-badawcze a biznes

Stowarzyszenie Polskie Forum Akademicko-Gospodarcze zostało powołane w celu budowania wzajemnego zrozumienia i więzi pomiędzy środowiskiem akademickim i gospodarczym. Forum stymuluje programy badań ukierunkowanych na potrzeby gospodarki i wspiera uczelnie prowadzące takie badania.

Członkami Forum są osoby kierujące podmiotami gospodarczymi oraz rektorzy uczelni publicznych i prywatnych. Podobne stowarzyszenia działają na świecie od kilkudziesięciu lat, a założyciel Forum, prof. Marek Dietrich inspirował się przede wszystkim amerykańskim Business Higher-Education Forum. Polskie Forum Akademicko-Gospodarcze liczy około 40 członków, przy zachowaniu zasady równej reprezentacji środowiska akademickiego i gospodarczego. Przez szeregi Forum przewinął się przez lata szereg wybitnych postaci z obu środowisk.

Dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB, Rektor Politechniki Białostockiej we wrześniu 2022 roku została Prezes Polskiego Forum Akademicko-Gospodarczego.

– Forum to spotkania rektorów i prezesów, właścicieli przedsiębiorstw – osób odpowiedzialnych za strategię i kierunki rozwoju organizacji, którymi kierują – wyjaśniała prof. Marta Kosior-Kazberuk. – To jednocześnie osoby, które mają moc sprawczą jeśli chodzi o realizację wspólnie wypracowanych rozwiązań co zdecydowanie poprawia skuteczność podejmowanych działań.

W tekście wykorzystaliśmy artykuł „5. Forum Akademicko-Gospodarcze: Polska outsiderem innowacyjności, czas to zmienić”  opublikowany na stronie bank.pl.

(jd)