Prof. dr Peter Heck: Politechnika Białostocka może stać się zieloną uczelnią numer jeden w Polsce
08-10-2025
Prof. dr Peter Heck z niemieckiej Hochschule Trier, międzynarodowej sławy ekspert w dziedzinie transformacji energetycznej i zrównoważonego rozwoju, ocenia potencjał Politechniki Białostockiej w dążeniu do zeroemisyjności. Współtwórca pierwszego w Europie zeroemisyjnego kampusu uniwersyteckiego w Birkenfeld podkreśla kluczową rolę edukacji i wymiany doświadczeń.
Panie Profesorze, odwiedza Pan Politechnikę Białostocką już po raz drugi. Pierwszy raz w 2020 roku. Jak z perspektywy tego czas ocenia Pan naszą drogę do zeroemisyjnego kampusu?
Prof. dr Peter Heck: – Z perspektywy potencjału technologicznego oraz posiadanej przez waszą uczelnię infrastruktury, macie wszystko, czego potrzebujecie, by stać się zieloną uczelnią numer jeden w Polsce. Natomiast szczegółowy scenariusz, jak dojść do tego statusu, musiałaby poprzedzić pogłębiona analiza sytuacji: wszystkich budynków uczelnianych, zużycia wody, energii, a także infrastruktury związanej z przyrodą.
Większość budynków na kampusie głównym Politechniki Białostockiej powstawała w latach 70-80 XX wieku. Stale je modernizujemy. Czy starsze budownictwo jest barierą w procesie transformacji w kierunku zrównoważonego rozwoju?
– Budynki na kampusie uniwersyteckim w Birkenfeld pochodzą z lat 50! Odnowiliśmy je i zmodernizowaliśmy, a także zbudowaliśmy nowe. Z perspektywy gospodarki o obiegu zamkniętym (circular economy) to nawet lepsze rozwiązanie, ponieważ nie burzycie i nie wyrzucacie gruzu. Wykorzystujecie istniejące zasoby, dodając im wartości. Jest to bardziej kosztowne, ale myślę, że jest to też wartościowe pod kątem dydaktycznym – uczycie studentów, jak ulepszać istniejące systemy, zamiast po prostu je usuwać i budować od nowa.
Jeśli chcemy kształcić studentów, aby stali się „inicjatorami zmian” (change makers) w przyszłych rządach, czy firmach, muszą oni studiować w miejscu, które już jest symbolem lub rzeczywistym laboratorium tych zmian. Jeśli umieścimy ich w starych budynkach i archaicznych systemach, jak mogą nam uwierzyć, że mogą być inkubatorami przyszłości, autorami innowacji? To moja filozofia, którą przekazują wszystkim akademikom: jeśli chcecie mieć inteligentnych studentów, musicie mieć inteligentne systemy, w których studiują.
Dzięki współpracy Politechniki Białostockiej i Trier University of Applied Sciences możemy odwiedzać Wasz kampus i obserwować technologie, które zastosowaliście…
– To może działać w obie strony. Niemieccy studenci odwiedzając Politechnikę Białostocką mogliby się zająć analizą tutejszych systemów i opracowaniem własnych pomysłów na ich ulepszenie. Z kolei studenci z Białegostoku mogliby przyjechać do nas, by na własne oczy przekonać się co zrobiliśmy, co się sprawdziło, a co nie. Oczywiście, chcemy chwalić się głównie sukcesami, ale od strony badacza, widać, jak wiele rzeczy można poprawić. Dlatego wymiana akademicka ma sens, zarówno w wymiarze wizyt studentów, jak i pracowników naukowych. To zawsze przynosi wartość dodaną obu stronom.
Jak długo trwała transformacja kampusu w Birkenfeld, do osiągnięcia zeroemisyjności?
– Planowanie rozpoczęliśmy 30 lat temu, a faktyczną budowę – 25 lat temu. Wtedy powstała cała infrastruktura, którą obecnie staramy się utrzymać na wysokim poziomie zrównoważenia. Problem polega na tym, że systemy z czasem ulegają degradacji lub przestają być innowacyjne. Staramy się więc utrzymać poziom innowacyjności – co nie jest łatwe, bo na początku mieliśmy duże wsparcie finansowe, które jest obecnie mniejsze. Walczymy więc o to, by co roku nasz system był lepszy: bardziej zrównoważony, odporniejszy, bardziej przyjazny dla klimatu.
Czy w ten proces była zaangażowana cała społeczność uniwersytecka?
– Zgadza się. Mamy zespół, kierowany przez mojego kolegę, który zajmuje się zrównoważonym rozwojem. Co roku sporządza on raport o naszym status quo na potrzeby zestawienia UI GreenMetric World University Rankings. Formułują też zalecenia, co należy poprawić. W skład Zespołu ds. Zrównoważonego Rozwoju (Sustainability Team) wchodzą profesor ekonomii i studenci wszystkich wydziałów uczelni. Natomiast w moim instytucie – Institute for Applied Material Flow Management (IFAS) – zajmujemy się pozyskiwaniem funduszy na inwestycje i planowaniem implementacji nowych technologii.
Wspólny kierunek: zielona transformacja uczelni
Naukowcy z Politechniki Białostockiej wielokrotnie odwiedzali Umwelt-Campus Birkenfeld należący do Trier University of Applied Science. Obiekt jest pierwszym zeroemisyjnym kampusem uniwersyteckim w Europie oraz najbardziej ekologicznym kampusem w Niemczech.
Podczas swoich wizyt na kampusie w Birkenfeld przedstawiciele Politechniki Białostockiej mieli okazję zapoznać się z ekologiczną infrastrukturą uczelni, obejmującą neutralne pod względem emisji CO2 systemy zaopatrzenia w energię i ciepło, wykorzystujące odnawialne źródła energii. Zielone wzorce starali się zaimplementować na terenie własnej uczelni, przyczyniając się do powstania ważnego dokumentu, który zawiera etapy zielonej transformacji Politechniki Białostockiej.
Z inicjatywy dr hab. inż. Marty Kosior-Kazberuk, prof. PB, Rektor Politechniki Białostockiej w ramach „Strategii rozwoju Politechniki Białostockiej na lata 2021-2024 z perspektywą przedłużenia do 2030 r.” opracowano i rozpoczęto proces wdrażania strategii zrównoważonego rozwoju pod nazwą „Moja Zielona Politechnika”. W jej ramach uczelnia podjęła szereg inicjatyw, m.in. przeprowadzono termomodernizację budynków, wprowadzono racjonalne zarządzanie wodą i odpadami, zadbano o poprawę warunków pracy i dobrostan wszystkich członków społeczności akademickiej, zorganizowano nowe nasadzenia.
Ich efektem było zakwalifikowanie Politechniki Białostockiej do rankingu UI GreenMetric World University Rankings, który ocenia zaangażowanie i inicjatywy środowiskowe uczelni z całego świata. W 2024 roku nasza uczelnia zajęła w nim: 4. miejsce wśród uczelni w Polsce oraz 382. miejsce w gronie 1183 uczelni z 84 krajów. W tym samym rankingu Umwelt-Campus Birkenfeld należący do Trier University of Applied Science sklasyfikowano na 3. pozycji w klasyfikacji międzynarodowej.
Czytaj więcej:
Politechnika Białostocka czwartą uczelnią w Polsce w rankingu UI GreenMetric
Wieloletnia współpraca
O sile wieloletnich kontaktów pomiędzy Politechniką Białostocką a Trier University of Applied Sciences opowiada prof. dr hab. Piotr Banaszuk, Dyrektor Instytutu Nauk Leśnych na Wydziale Budownictwa i Nauk o Środowisku Politechniki Białostockiej.
– Współpraca z Trier University of Applied Sciences to kierunek szalenie interesujący, jeśli wziąć pod uwagę ich wieloletnie doświadczenie w prowadzeniu gospodarki o obiegu zamkniętym na kampusie, a także silne ukierunkowanie na praktykę – mówi prof. dr hab. Piotr Banaszuk. – Trewir jest miastem uniwersyteckim i regionalnym centrum gospodarczym, położonym malowniczo w dolinie Mozeli.
Zdaniem prof. Banaszuka skuteczność działań uczelni w Trewirze opiera się głównie na ożywionej współpracy z firmami, samorządem i całym otoczeniem gospodarczym.
– Wszyscy grają do jednej bramki – podkreśla prof. dr hab. Piotr Banaszuk. – Kampus uniwersytecki pełni rolę laboratorium, na którym sprawdza się różne rozwiązania, przed ich wdrożeniem. Kolejnym atutem jest interdyscyplinarny zespół specjalistów, który w realizuje uczelnianą koncepcję zrównoważonego rozwoju. Bo jest to proces, który można wprowadzać w życie jedynie interdyscyplinarnie, angażując grono specjalistów od techniki, inżynierii, ale także ekonomistów. Wszystkie znakomite pomysły dotyczące gospodarki zrównoważonej muszą bowiem doprowadzić do jednego efektu: przedsięwzięcia opłacalnego ekonomicznie, a nie miejsca, w którym będziemy jedynie lokować subwencje. Z tego doświadczenia także możemy czerpać.
Naukowcy z Trier University of Applied Sciences pełnią też często rolę „mobilnych doradców”, podróżując po świecie, aby dzielić się swoją wiedzą na temat rozwiązań energetycznych.
Seminarium z udziałem prof. Petera Hecka
Trier University of Applied Sciences może poszczycić się pierwszym w Europie zeroemisyjnym kampusem uniwersyteckim w Birkenfeld. Do zespołu specjalistów, który dba o jego infrastrukturę i implementowanie zrównoważonych i ekologicznych systemów inżynieryjnych należy prof. Peter Heck, światowy ekspert w dziedzinie gospodarki o obiegu zamkniętym.
Współtwórca zielonego kampusu w Birkenfeld, a także inicjator wielu międzynarodowych projektów, w tym Sahara Renaissance (SAREP), którego celem jest zazielenienie 2 milionów hektarów pustyni u wybrzeży Mauretanii, podzielił się swoimi doświadczeniami podczas seminarium pt. „Transformation towards sustainability”. Był gościem honorowym na inauguracji roku akademickiego 2025/2026 w Politechnice Białostockiej.
Politechnikę Białostocką i Trier University of Applied Science (niem. Hochschule Trier) w Niemczech łączy wieloletnia współpraca (od 2018 roku). Uczelnie prowadzą wspólne działania naukowo-badawcze i dydaktyczne. Promują ideę zrównoważonego rozwoju.
Seminarium z udziałem prof. Petera Hecka odbyło się 3 października 2025 r. na Wydziale Budownictwa i Nauk o Środowiska Politechniki Białostockiej. W wydarzeniu wzięli udział naukowcy, pracownicy, doktoranci i studenci Politechniki Białostockiej, a także osoby bezpośrednio związane z opracowaniem i wdrażaniem strategii zrównoważonego rozwoju Politechniki Białostockiej „Moja Zielona Politechnika”.
(mr, współpraca: dr inż. Anna Werner-Juszczuk)
Zapraszamy do obejrzenia galerii zdjęć z wydarzeń z udziałem prof. dr Petera Hecka w Politechnice Białostockiej: seminarium „Transformation towards sustainability” oraz inauguracji roku akademickiego 2025/2026
