Dźwiękowa Mapa Białegostoku – multimedialny projekt studentów i pracowników Politechniki Białostockiej dla mieszkańców i turystów

13-06-2025

Dźwiękowa Mapa Białegostoku – multimedialny projekt społeczny stworzony przez studentów i pracowników z Wydziału Architektury oraz Wydziału Informatyki Politechniki Białostockiej, dokumentuje i przybliża życie miasta z pomocą zmysłu słuchu.

Usłysz Białystok

Czy można usłyszeć Białystok? Poznać jego historię za pomocą dźwięku? Wrócić do kultowych miejsc i wspomnień, ale i poczuć obecny klimat miasta? Teraz to możliwe.

Dźwiękowa Mapa Białegostoku pomaga odtworzyć krajobraz miasta słuchając odgłosów współczesnych wydarzeń czy miejsc, jak i historii obiektów z przeszłości. Mapa stanowi interaktywną, ogólnodostępną platformę internetową – sprawdź!

Ta cyfrowa mapa uwzględnia 90. punktów: obiektów architektonicznych, miejsc wydarzeń kulturalnych, życia codziennego, a nawet ruchu pojazdów. Hejnał z ratusza, fragment Up To Date Festiwal, opowieści o Hotelu Ritz czy o budowie Teatru Dramatycznego – to wszystko czeka na internautów, którzy dodatkowo mogą obejrzeć archiwalne zdjęcia, przyporządkowane do poszczególnych obiektów.

– Dźwiękowa Mapa Białegostoku powstała, aby pokazać nasze miasto na nowo – mówi współtwórczyni projektu – mgr inż. arch. Klaudia Bagińska z Katedry Architektury Mieszkaniowej i Urbanistyki na Wydziale Architektury Politechniki Białostockiej. – Na mapie znajdują się pinezki i znaczniki, dzięki którym można w sposób wirtualny poruszać się po znanych i mniej znanych rejonach Białegostoku. To ważne punkty dla miasta, ale i dla mieszkańców, którzy wracają do nich we wspomnieniach, czy chętnie je pokazują swoim rodzinom. Można posłuchać odgłosu tykania zegara w bramie Pałacu Branickich, kaczek poruszających się wokół Pałacu Branickich czy gwaru studentów na kampusie Politechniki Białostockiej. Mapa obrazuje tożsamość Białegostoku, z której powinniśmy być dumni.

Doświadczaj życia miasta inaczej

Dźwiękowa Mapa Białegostoku pozwala doświadczać życia miasta w inny sposób. Może być uznana za projekt promocyjny, wspierający turystykę, ale nie tylko. To przedsięwzięcie, które może trafiać w potrzeby wielu osób, także tych z niepełnosprawnościami, dysfunkcjami sensorycznymi, problemami motorycznymi czy też w podeszłym wieku.

– Ten projekt adresujemy również do osób z niepełnosprawnościami. Mapa dźwiękowa ma charakter wielozmysłowy i jako strona internetowa pozwala osobom, które mają trudności ze zdrowiem, czy poruszaniem się, na eksplorację miasta. Mapa może być też ciekawa dla starszych białostoczan, którzy mogą odwiedzić targowisko na Bema i posłuchać, jak to miejsce niegdyś wrzało i kipiało.

Tworzenie polifonicznego archiwum miasta to trend, za którym podążają samorządy. Taką mapę dźwiękową ma Kraków, Gdynia czy Wrocław. Powstaje też dźwiękowa mapa Polski.
Białystok ze swoim bogactwem etnicznym, językowym czy religijnym, również doczekał się takiej reprezentacji brzmieniowej.

– Mapa dźwiękowa pokazuje piękną, ale czasami trudną historię naszego miasta. Dotyka różnych przestrzeni, co mam nadzieję wzmocni tożsamość mieszkańców Białegostoku – wyjaśnia Klaudia Bagińska, absolwentka kierunków architektura i gospodarka przestrzenna na dwóch wydziałach Politechniki Białostockiej: Architektury oraz Budownictwa i Nauk o Środowisku.

Badania naukowe inspiracją twórców mapy

Pomysłodawczynią i koordynatorką dźwiękowej mapy Białegostoku jest dr hab. inż. arch. Agnieszka Duniewicz, prof. PB, kierownik Katedry Projektowania Architektonicznego i Historii Architektury na Wydziale Architektury Politechniki Białostockiej.

Pomysł na nią narodził się w 2021 roku na kanwie badań prowadzonych przez badaczkę z Politechniki Białostockiej, obejmujących zagadnienia rozprzestrzeniania się dźwięku w architekturze, ale też oddziaływania dźwięku na osoby niepełnosprawne. Innym obszarem badań, który zaczął być rozwijany podczas opracowywania projektu dźwiękowej mapy Białegostoku, były badania uczenia maszynowego oraz rejestracja i analiza dźwięków binauralnych, czyli takich, które są bardzo zbliżone do tego, w jaki sposób ludzki aparat słuchowy wychwytuje dźwięki.

W badania, które były inspiracją do stworzenia dźwiękowej mapy miasta, był zaangażowany multidyscyplinarny zespół złożony z naukowców i studentów Politechniki Białostockiej, ale także badaczy zewnętrznych. Wzięli w nim udział przedstawiciele różnych dyscyplin i obszarów nauki, kultury i sztuki, w tym: urbaniści, architekci krajobrazu, architekci, architekci wnętrz, inżynierowie, akustycy, antropolodzy, kulturoznawcy, specjaliści z zakresu problematyki osób niepełnosprawnych, muzealnicy, muzykolodzy.

Celem naukowego przedsięwzięcia było zaprezentowanie potencjału sygnałów fonicznych, jako składnika architektury, który może być sposobem na pełniejsze doświadczanie przestrzeni architektonicznej.

Projekt, który łączy

Obszerny materiał naukowy zgromadzony przez badaczy Politechniki Białostockiej został wykorzystany do realizacji projektu pt. „Mapa dźwiękowa Białegostoku” i w efekcie posłużył do opracowania dla użytku społecznego – multimedialnej mapy fonicznej prezentującej dawny oraz współczesny Białystok. W przedsięwzięciu wzięli udział pracownicy i studenci Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej oraz Wydziału Informatyki Politechniki Białostockiej. Nad projektem współpracowali z wieloma ekspertami i instytucjami kulturalnymi, takimi jak Muzeum Historyczne, oddział Muzeum Podlaskiego, Białostocki Ośrodek Kultury, Muzeum Pamięci Sybiru, czy Polskie Radio Białystok, które udostępniło fragmenty audycji dotyczących wydarzeń z przeszłości, jak np. pochody pierwszomajowe odbywające się wzdłuż ulicy Marii Skłodowskiej-Curie.

Opiekunami naukowymi projektu „Mapa dźwiękowa Białegostoku” byli: dr hab. inż. arch. Agnieszka Duniewicz, prof. PB z Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej oraz dr hab. inż. Ireneusz Mrozek, prof. PB, Prodziekan ds. Rozwoju i Współpracy na Wydziale Informatyki Politechniki Białostockiej. Zespół ds. projektu Dźwiękowa Mapa Białegostoku został powołany w Politechnice Białostockiej zarządzeniem nr 52 12025 Rektora Politechniki Białostockiej z dnia 2 maja 2025 roku. W jego skład weszli:

dr hab. inż. arch. Agnieszka Duniewicz, prof. PB (pomysłodawczyni projektu, WA)
dr hab. inż. Ireneusz Mrozek, prof. PB (przewodniczący zespołu, WI)
dr hab. Agnieszka Malinowska, prof. PB (WI)
dr hab. inż. Sławomir Zieliński, prof. PB (WI)
mgr inż. arch. Klaudia Bagińska (WA).

Projekt realizowany był od 2021 roku, otrzymał dofinansowanie z subwencji przekazanej przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Mapa została zaprezentowana podczas Międzynarodowej Konferencji Naukowej DARe na Wydziale Architektury Politechniki Białostockiej, która prezentowała cyfrowe narzędzia w architekturze XXI wieku, a także w ramach XXI Podlaskiego Festiwalu Nauki i Sztuki z Politechniką Białostocką.

Pamięć zawodzi, dźwięk pozostaje.

Posłuchaj Białegostoku. Wejdź na: https://dzwiekowamapabialegostoku.pb.edu.pl/

Znajdź interesujący Cię obiekt i eksploruj miasto!

Dźwiękowa Mapa Białegostoku jest cały czas rozwijana. Jeżeli dysponujesz nagraniami dźwiękowymi lub zdjęciami, skontaktuj się z twórcami mapy: dzwiekowamapabialegostoku@wp.pl

Pomóż uzupełnić brakujące punkty: