Konferencja „Bezpieczny samorząd województwa podlaskiego” w Politechnice Białostockiej

18 kwietnia 2024 r. powstała w województwie podlaskim „Koalicja na rzecz e-bezpieczeństwa”. List intencyjny w tej sprawie podpisało 8 instytucji, w tym Politechnika Białostocka. Konferencja „Bezpieczny samorząd województwa podlaskiego” to kolejne wspólne działanie koalicjantów.

– Jesteśmy uczelnią regionalną, która przede wszystkim działa na rzecz regionu stąd jako ośrodek wiedzy chcemy być tym miejscem gdzie odbywają się różne formy edukacji, również w zakresie cyberbezpieczeństwa – mówi dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB, Rektor Politechniki Białostockiej. – Chcemy być ośrodkiem, który oferuje rozwiązania na rzecz cyberbezpieczeństwa i oferować je całemu otoczeniu społeczno-gospodarczemu. Chcemy też integrować świat nauki z samorządami. Nasi specjaliści już wskazują rozwiązania systemowe na rzecz poprawy bezpieczeństwa w sieci, ale w moim odczuciu jeszcze ważniejsza jest edukacja i świadomość zagrożeń świata cyfrowego. Edukację musimy prowadzić wspólnie: dydaktycy, naukowcy, instytucje rządowe i samorządy oraz media –  wtedy będziemy silni i możemy się przeciwstawić różnym zagrożeniom. Dlatego tak chętnie przystąpiliśmy do koalicji, bo będzie to rozwiązanie systemowe dla całego województwa i myślę, że przez sieci powiązań również będzie oddziaływało na nasze otoczenie poza województwem.

Jednym z partnerów koalicji jest białostocki oddział NASK.

– Absolwenci Politechniki Białostockiej to osoby, które dzisiaj pracują nad rozwojem systemu EZD RP (elektronicznego zarządzania dokumentacją) i dbają o jego jakość – mówi Magdalena Sawicka, dyrektor białostockiego oddziału NASK PIB. – Naszą rolą jest przede wszystkim edukacja.  Zgodnie z porozumieniem koalicji dokładamy starań, aby szerzyć wiedzę na temat cyberbezpieczeństwa, sygnalizować w jaki sposób należy się zabezpieczać i na co zwracać uwagę w codziennej pracy – nie tylko administracji, ale też uczniów, nauczycieli, całego społeczeństwa które dzisiaj ma szeroki dostęp do wszelkiego rodzaju narzędzi informatycznych.

Dyrektor oddziału przypomina, że NASK dba o bezpieczeństwo zarówno systemów EZD, jak i danych przechowywanych przez administrację w chmurze.

– Dokładamy starań, aby podnosić awans cyfrowy jednostek sektora publicznego, dawać narzędzie które przede wszystkim jest bezpieczne, ale umożliwia oprócz czynności kancelaryjnych pełną archiwizację i przekazywanie tych dokumentów do archiwum dokumentów elektronicznych – mówi Sawicka.

Cyberzagrożenia dla instytucji publicznych, ale też zwykłych użytkowników sieci omówił mł. insp. Tomasz Haraburda – Naczelnik Wydziału Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości w Białymstoku.

– Przede wszystkim nie ufać wszystkiemu co widzimy, co słyszymy, bo internet to fajne narzędzie, przydatne aczkolwiek też niebezpieczne, bo ułatwia anonimowość zarówno użytkownikom jak i sprawcom przestępstw – przypomina insp. Haraburda. – Podstawą bezpieczeństwa jest weryfikacja innym kanałem informacji z Internetu. Za każdym zdarzeniem odkrywamy coś nowego, za każdym zdarzeniem sprawcy też modyfikują swoje działania. Obecnie zmagamy się przede wszystkim z plagą oszustw, z plagą fałszywych informacji, które wpływają do samorządów,  z plagą cyberataków na infrastrukturę samorządów. Musimy modyfikować swoje działania, szkolić się po to żeby jak najlepiej zwalczyć cyberprzestępczość.

Świadomość zagrożeń dla administracji samorządowej przyciągnęła do Auli Dużej przy Wydziale Elektrycznym Politechniki Białostockiej licznych przedstawicieli miast i gmin z całego województwa.

– Jako gmina przygotowujemy się do tego od dawna – podkreśla Krzysztof Gołaszewski, burmistrz miasta Łapy. – Od dwóch lat realizujemy program „Bezpieczna gmina”,  mamy nowe serwery, nowe zabezpieczenia, nowe komputery. Szkolimy pracowników, bo oprócz samego sprzętu najważniejsza jest ich świadomość. To proste zadania – hasła, które muszą być non stop zmieniane, komputery mają się same szyfrować, żeby nie zostawiać ich na biurku czy broń Boże nie brać do domu komputera, gdzie są dane wrażliwe.

Samorządowcy zdają sobie sprawę z konieczności zachowania czujności.

– Atak na sieć samorządową może skończyć się paraliżem całego systemu w gminie – przypomina Gołaszewski. – Dlatego spotykamy się na tej konferencji, przyjeżdżamy tutaj żeby się szkolić.

Zaproszenia na konferencję wysyłał Paweł Krutul, I Wicewojewoda Podlaski.

– Chodzi przede wszystkim o ochronę naszych mieszkańców w zakresie cyberprzestępczości – informuje mgr inż. Mariusz Madejczyk, Pełnomocnik Wojewody Podlaskiego ds. informatyzacji, a zarazem Honorowy Ambasador Politechniki Białostockiej. – Mieliśmy pierwszą konferencję w kwietniu tego roku, na którą zaprosiliśmy dyrektorów szkół po to żeby ostrzegać przed zagrożeniami i młodzież, i nauczycieli, ale także same szkoły jako instytucje przed atakami cyberprzestępczymi. Kolejną konferencję postawiliśmy w ramach naszej koalicji poświęcić samorządom, dlatego że z jednej strony trzeba chronić samorządy jako instytucje, ale także jako obywateli – mieszkańców poszczególnych gmin czy powiatów naszego województwa przed cyberzagrożeniami, które nas otaczają i które coraz częściej zabierają naszą tożsamość albo pieniądze. Konferencja poświęcona jest samorządom także w kontekście tego, co dzieje się na granicy, tych ataków hybrydowych. Przygraniczne gminy powinny być bardzo ostrożne, czujne, a żeby tak było muszą mieć wiedzę skąd biorą się cyberprzestępstwa, jakiego rodzaju zagrożenia są obecnie na topie i jak się przed nimi chronić.

W konferencji wziął udział znany ekspert ds. bezpieczeństwa dr hab. Daniel Boćkowski, prof. UwB.

– Mamy różne schematy działania cyberprzestępczości – podkreśla prof. Boćkowski. – Typowy przestępczy, gdzie wyciągane są pieniądze, gdzie hakuje się czy blokuje systemy, gdzie żąda się opłat za odszyfrowanie dysków. Inny schemat to jest ten obszar cywilny, gdzie po prostu ludzie są okradani. Wyłudza się pieniądze, a trzeci schemat to jest wojna cybernetyczna, która toczy się cały czas i to jest coś, czego kompletnie nie widzimy.

Federacja Rosyjska, Białoruś na wszystkich możliwych kierunkach atakuje infrastrukturę krytyczną, infrastrukturę graniczną. Mamy ataki na urzędy, jednostki samorządowe plus dodatkowo mamy całą tą wojnę kognitywną w przestrzeni cyfrowej, która jest kierowana do społeczeństwa, a przy okazji obciąża organy państwa. Te wszystkie kombinacje są teraz tak naprawdę jednym z najgroźniejszych obszarów i jeżeli mówimy o tym że na przykład nie ma wojny kinetycznej, to ta wojna cyfrowa od wielu lat trwa i ona jest bardzo aktywna.  Lubimy zrzucać wszystko na Federację Rosyjską, a jej rząd nie ma nic przeciwko temu, ale tak naprawdę to mogą być operacje także z innych kierunków – chińskiego, północnokoreańskiego, pakistańskiego, indyjskiego.Cele tych operacji są dwa: sianie zamętu, bo ludzie cały czas boją się, zastanawiają się czy państwo działa czy to wszystko jest bezpieczne, co nam grozi, więc wywołują poczucie braku bezpieczeństwa. Z drugiej strony to jest przede wszystkim szukanie luk, montowanie programów, by w momencie kiedy będzie takie zapotrzebowanie na przykład zablokować działanie sieci energetycznych, wodociągowych, uniemożliwić łączność w kraju. Nie zawsze chodzi o to, żeby od razu coś zniszczyć, ale przede wszystkim rozpoznać i porobić sobie takie przyczółki do późniejszych operacji. Dlatego walczymy z tym cały czas i całe struktury wojskowe i cywilne prowadzą te operacje online każdego dnia!

W konferencji o budowanie świadomości cyberbezpieczeństwa jako kluczu do ochrony instytucji mówiła Katarzyna Grabowska z NASK, a o testach bezpieczeństwa infrastruktury sieciowej – dr inż. Andrzej Chmielewski, prof. PB, Prodziekan ds. Studenckich i Kształcenia Wydziału Informatyki Politechniki Białostockiej.

List intencyjny w sprawie powołania „Koalicji na rzecz e-bezpieczeństwa województwa podlaskiego” podpisali w imieniu reprezentowanych przez siebie instytucji:

dr Jacek Brzozowski, Wojewoda Podlaski

Grzegorz Sawicki, p.o. Dyrektora TVP3 Białystok

Marcin Tomkiel, Redaktor Naczelny Radia Białystok S.A. w likwidacji

Adam Cieślak, Komendant Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości

inspektor Kamil Borkowski, Komendant Wojewódzki Policji w Białymstoku

dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB, Rektor Politechniki Białostockiej

dr hab. Robert Ciborowski, Rektor Uniwersytetu w Białymstoku

Magdalena Sawicka, Dyrektor białostockiego oddziału NASK PIB

Wydział Informatyki Politechniki Białostockiej przygotowuje się do uruchomienia programu studiów podyplomowych na kierunku „Cyberbezpieczeństwo – praktyczna analiza zagrożeń”. Kształcić się będą na nich specjaliści ds. cyberbezpieczeństwa, których w Polsce potrzeba 18 tysięcy! (to dane szacujące lukę kadrową w tym sektorze na koniec 2021 roku). Program studiów będzie realizowany przez Wydział Informatyki Politechniki Białostockiej we współpracy z partnerem technologicznym oraz trzema uczelniami: Politechniką Bydgoską, Politechniką Krakowską i Zachodniopomorskim Uniwersytetem Technologicznym w Szczecinie.

(jd)