Rektorzy z Polski i Ukrainy spotkali się w Politechnice Białostockiej

8 listopada 2023 r. w Politechnice Białostockiej odbyło się doroczne spotkanie delegacji rektorów narodowych konferencji Polski i Ukrainy. Przybyli na nie przedstawiciele Związku Rektorów Uczelni Ukrainy (ZRUU) oraz władze rektorskie krajowych ośrodków akademickich zrzeszonych w Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP). Wspólne obrady, których głównym organizatorem jest Politechnika Warszawska we współpracy z Fundacją Rektorów Polskich, dotyczyły dalszego zacieśniania współpracy między tymi dwoma instytucjami oraz prezentacji dobrych praktyk w działaniach narodowych konferencji w Europie.

– To pierwszy raz w historii Politechniki Białostockiej, gdy gościmy tylu rektorów ukraińskich, polskich oraz ekspertów Fundacji Rektorów Polskich w naszej uczelni. W tym gronie rozmawiamy o tematach niezwykle aktualnych, czyli sposobach rozwijania współpracy w warunkach wojny na Ukrainie, ale też podsumowujemy i wskazujemy najlepsze praktyki w naszej dotychczasowej współpracy z wieloma uczelniami, których przedstawicieli gościmy. Trzeba podkreślić, że Politechnika Białostocka ma wieloletnią i bardzo owocną współpracę dotyczącą kwestii naukowych oraz edukacyjnych. Nie przerwaliśmy jej w czasie pandemii i mamy nadzieję, że wojna też jej nie przerwie – mówiła dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB, Rektor Politechniki Białostockiej, gospodarz polsko-ukraińskiego dnia wspólnego rektorów.

Mimo infrastruktury zniszczonej bombardowaniami i trudności w prowadzeniu kształcenia w warunkach wojennych, ukraińskie uczelnie wyższe nie przerwały swojej działalności. Chcą kształcić specjalistów, którzy pomogą w powojennej odbudowie kraju.

– To co przeżywamy trudno przekazać słowami. Tam po prostu trzeba być i poczuć tę atmosferę ciągłego zagrożenia. Nasza delegacja znajduje się obecnie w Polsce, ale dziesiątki tysięcy naszych kolegów pozostają na Ukrainie, żyjąc w warunkach ostrzału, czy bombardowań. Oczywiście Ukraina i Ukraińcy to naród mężny i skłonny do tego, by walczyć i wytrzymać w tych ciężkich warunkach. Zadaniem uczelni jest natomiast przygotowywanie specjalistów i na tym się skupiamy. Nie możemy sobie pozwolić na to, żeby przestać kształcić studentów, bo to oznaczałoby upadek. Tym bardziej, że musimy uzupełniać kadry specjalistów, którzy wyjechali, uciekając przed wojną. Ja sam jestem rektorem Uniwersytetu Architektonicznego i mam świadomość, że kształcimy inżynierów, którzy będą odpowiedzialni za odbudowę kraju. Tak samo potrzebujemy medyków, którzy będą nieść pomoc. Ważne jest także, aby systematycznie uzupełniać braki w środowisku naukowców – mówił prof. Petro Kulikow, rektor Kijowskiego Narodowego Uniwersytetu Budownictwa i Architektury, Przewodniczący ZRUU.

Z powodu agresji rosyjskiej tysiące ukraińskich studentów musiało przerwać naukę. Szansę na jej kontynuowanie dały im polskie uczelnie, które obecnie kształcą blisko 50 tysięcy Ukraińców.

– Wybuch wojny był wstrząsem dla nas wszystkich. W Polsce pojawili się uchodźcy, a wśród nich potencjalni studenci. Dramatycznie zmieniła się sytuacja uczelni ukraińskich. Wtedy bardzo szybko Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polski utworzyła sieć pomocową, do której przystąpiło prawie 400 instytucji: uczelni polskich i instytutów PAN-owskich. Wspólnie zbieramy dane, które pomagają koordynować wszelkie formy współpracy i pomocy Ukrainie – podkreślał prof. dr hab. inż. Jerzy Lis, Rektor Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, Przewodniczący Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej KRASP oraz koordynator KRASP ds. działań związanych z sytuacją w Ukrainie.

– W tej chwili mamy w Polsce około 50 tysięcy studentów ukraińskich kształcących się w różnej formie, także przebywających na Ukrainie i uczestniczących w nauce zdalnej. Mamy też prawie 2 tysiące pracowników – obywateli ukraińskich, którzy zostali zatrudnieni w polskich uczelniach i instytutach badawczych. Są też doktoranci oraz studenci przebywający na wymianie. Postaraliśmy się także o zwiększenie możliwości uzyskania podwójnych dyplomów na podstawie umów bilateralnych. W przyszłości pragniemy umożliwić od strony formalnej tworzenie przez polskie uczelni ośrodków dydaktycznych na Ukrainie. Nasi dydaktycy mogliby tam prowadzić wykłady dla studentów ukraińskich, natomiast wykładowcy stamtąd przyjeżdżaliby do Polski. Sytuacja wojenna wymusza na nas elastyczność działań oraz wypracowanie narzędzi szybkiego reagowania. Stan jest nadzwyczajny, ale nie może się to odbić na jakości wykształcenia i poziomu dyplomów, które oferujemy z obu stron. W tym kontekście spotkanie w Białymstoku jest ogromnie ważne, bo otwieramy tu nowe drzwi do nowych form współpracy. Takiej sytuacji nie ma nigdzie indziej w Europie i jako KRASP przekazujemy informacje o niej instytucjom zachodnim, m.in. do EUA, czyli europejskiej federacji uczelni – kontynuował prof. dr hab. inż. Jerzy Lis.

Od 2018 roku polsko-ukraińskie seminaria władz rektorskich KRASP i ZRUU realizowane są w ramach projektu zleconego Politechnice Warszawskiej we współpracy z Fundacją Rektorów Polskich. Liderem projektu Politechniki Warszawskiej pn. „Polsko-ukraińska współpraca instytucji przedstawicielskich reprezentujących rektorów na rzecz doskonalenia działania uczelni” jest prof. dr. hab. Jerzy Woźnicki, pełniący również funkcje prezesa Fundacji Rektorów Polskich i dyrektora Instytutu Społeczeństwa Wiedzy.

– Nasz projekt poświęcony jest wspólnemu budowaniu strategii rozwoju Polskich i Ukraińskich uczelni w otoczeniu systemowym. Nasze wnioski, wypracowane podczas spotkań, takich jak te w Białymstoku, przedstawiamy ministrom obu naszych krajów. Z natury rzeczy, w obliczu trwającej agresji rosyjskiej na Ukrainę, staramy się zapraszać delegację rektorów ukraińskich do różnych polskich ośrodków akademickich, tzw. ściany wschodniej. W zeszłym roku byliśmy w Lublinie, teraz mamy okazję poznać uczelnie w Białymstoku: Politechnikę Białostocką, Uniwersytet w Białymstoku, Uniwersytet Medyczny. Oprócz współpracy instytucjonalnej chcemy bowiem rozwijać relacje indywidualne oraz integrować nasze środowiska – wyjaśnia prof. dr. hab. Jerzy Woźnicki.

Wspólne spotkanie przedstawicieli KRASP i ZRUU odbyło się 8 listopada 2023 r. w Centrum Nowoczesnego Kształcenia Politechniki Białostockiej. Delegatów 10 polskich i 10 ukraińskich uczelni powitała dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB – Rektor Politechniki Białostockiej oraz prof. dr. hab. Jerzy Woźnicki, Prezes Fundacji Rektorów Polskich.

Obrady dotyczyły omówienia zasad funkcjonowania KRASP i ZRUU na poziomie systemowym oraz instytucjonalnym oraz przybliżenia ich działalności podejmowanej na forum międzynarodowym. Przedstawione zostały propozycje Kodeksu dobrych praktyk dla uczelni ukraińskich, z uwzględnieniem doświadczeń KRASP. Obrady zakończyły się opracowaniem i przyjęciem wspólnego stanowiska, w którym zawarto wnioski i rekomendacje dot. funkcjonowania konferencji rektorów w obu krajach.

W składzie delegacji znaleźli się rektorzy:

• prof. Petro Kulikow – Rektor Kijowskiego Narodowego Uniwersytetu Budownictwa i Architektury, Przewodniczący ZRUU;
• prof. Stanislav Nikolaenko – Rektor Narodowego Uniwersytetu Biozasobów i Zarządzania Naturą Ukrainy, Wiceprzewodniczący ZRUU;
• dr Anna Navolokina – Prezydent Międzynarodowego Uniwersytetu Europejskiego;
• prof. Olena Chepeluk – Rektor Chersońskiego Narodowego Uniwersytetu Technicznego;
• prof. Larysa Ivanchenkova – Rektor Odeskiego Narodowego Uniwersytetu Technologicznego;
• prof. Volodymyr Onyshchenko – Rektor Narodowego Uniwersytetu „Politechnika Połtawska imienia Jurija Kondratiuka”;
• prof. Olha Porkuian – Rektor Wschodnioukraińskiego Narodowego Uniwersytetu im. Wołodymyra Dala;
• prof. Volodymyr Smolanka – Rektor Uzhgorodskiego Uniwersytetu Narodowego;
• prof. Larysa Antoniuk – Prorektor ds. Nauki Kijowskiego Narodowego Uniwersytetu Ekonomicznego im. Wadyma Hetmana;

a także

• Alla Rybalko – kierownik grupy eksperckiej ds. szkolnictwa wyższego i edukacji dorosłych w Departamencie Generalnym Szkolnictwa Wyższego i Zawodowego Szkolnictwa Przedwyższego Ministerstwa Edukacji i Nauki Ukrainy;
• Inna Golovko – Sekretarz Naukowy Związku Rektorów Uczelni Ukrainy;
• Oleksii Kalashnikov –Kierownik Sekretariatu Związku Rektorów Uczelni Ukrainy;
• Wasyl Melnyczuk – III Sekretarz Ambasady Ukrainy w Rzeczpospolitej Polskiej;
• dr Grygorii Berchenko – ekspert projektu, Narodowy Uniwersytet imienia Jarosława Mądrego.

Uczelnie polskie reprezentowali:

• dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB – Rektor Politechniki Białostockiej;
• dr hab. Jarosław Matwiejuk, prof. UwB – Prorektor ds. Rozwoju Uniwersytetu w Białymstoku;
• prof. dr hab. Adrian Chabowski – Prorektor ds. Kształcenia Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku;
• prof. dr hab. inż. Jerzy Lis – Rektor Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, Przewodniczący Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej KRASP, oraz koordynator KRASP ds. działań związanych z sytuacją w Ukrainie;
• prof. dr hab. inż. Krzysztof Zaremba – Rektor Politechniki Warszawskiej, Przewodniczący Komisji ds. Kształcenia KRASP;
• dr hab. Piotr Wachowiak, prof. SGH – Rektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Przewodniczący Konferencji Rektorów Uczelni Warszawskich;
• prof. dr hab. Roman Cieślak – Rektor Uniwersytetu SWPS, Przewodniczący Komisji ds. Komunikacji i Odpowiedzialności Społecznej KRASP;
• dr hab. Marek Łukasik, prof. UP – Prorektor ds. Rozwoju i Współpracy Uniwersytetu Pomorskiego w Słupsku;
• prof. dr hab. Tomasz Grodzki – Prorektor  Uniwersytetu Jagiellońskiego  ds. Collegium Medicum;
• prof. dr hab. Tomasz Szapiro – Szkoła Główna Handlowa w Warszawie; Przewodniczący Zespołu Antykryzysowego o KRASP;
• prof. dr. hab. Jerzy Woźnicki – Prezes Fundacji Rektorów Polskich, Dyrektor Instytutu Społeczeństwa Wiedzy, lider projektu Politechniki Warszawskiej pn. „Polsko-ukraińska współpraca instytucji przedstawicielskich reprezentujących rektorów na rzecz doskonalenia działania uczelni”;
• dr Iryna Degtyarova – koordynator programowa Projektu; Fundacja Rektorów Polskich – Szkoła Główna Handlowa w Warszawie;
• dr Marcin Dokowicz – ekspert Projektu, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu;
• Marzena Gembara – Fundacja Rektorów Polskich, Politechnika Warszawska;
• dr Maria Hulicka – ekspertka Projektu, Uniwersytet Wrocławski;
• dr Tomasz Jędrzejewski – ekspert Projektu, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.

(mr)