Politechnika Białostocka w sieci Via Carpatia. Dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB, rektor Politechniki Białostockiej w Podlaskim Managerze

Dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB, Rektor Politechniki Białostockiej od 2020 roku zarządza największą uczelnią techniczną w północno-wschodniej Polsce. Od początku swojej kadencji podkreśla znaczenie kontaktów z otoczeniem społeczno-gospodarczym. Ten przekaz wzmacnia powołanie Politechnicznej Sieci Via Carpatia – inicjatywy, która znalazła uznanie i realne wsparcie Ministerstwa Edukacji i Nauki.

Pani Rektor, o Via Carpatii słyszał chyba każdy przedsiębiorca, a czym jest Politechniczna Sieć Via Carpatia?

Prof. Marta Kosior-Kazberuk, Rektor Politechniki Białostockiej: To pomysł, żeby łączyć ścianę wschodnią Polski, ale też żeby łączyć północ z południem Europy.

Tak jak łączy trasa Via Carpatia?

MKK: Trasa łączy, a w naszym pomyśle chodzi o coś więcej. Każda uczelnia ma sieć partnerskich szkół i partnerów społeczno-gospodarczych. Politechniczna Sieć Via Carpatia pozwoli na dotarcie do szkół i przedsiębiorców w jednej wspólnej sieci. Chodzi o to, żeby nie tylko połączyć potencjał naukowy trzech województw ściany wschodniej, ale też by zatrzymać u nas młodzież.

To bardzo ciekawe. Jako przedsiębiorcy  jesteśmy żywo zainteresowani, by młodzi ludzie zasilali kadry naszych firm. Cenimy wykształcenie, jakie zdobywają w Politechnice Białostockiej.

MKK: Dziękuję za życzliwe słowa i śpieszę z wyjaśnieniem szczegółów tego wciąż bardzo świeżego pomysłu. Wraz z Politechniką Lubelską i Politechniką Rzeszowską postanowiliśmy stworzyć sieć, która połączy działalność naukową z dydaktyczną oraz z komercjalizacją osiągnięć uczelni. Dziś nie wystarczy najbardziej nawet solidne wykształcenie, by odnieść sukces. Warto wiedzieć, jak je wykorzystać, by osiągnąć zamierzone efekty. Dlatego tylko współpraca z prężnym biznesem może dać młodym ludziom znakomitą pozycję startową. Przykładem niech będą studia dualne na kierunku elektrotechnika na Wydziale Elektrycznym Politechniki Białostockiej. Program opracowany wspólnie z firmami z branży, gwarantowane płatne staże i praktyki stwarzają unikalną możliwość znalezienia miejsca pracy już w trakcie studiów, sprawdzenia się w konkretnym zawodzie. W takich studiach widzę szansę przyciągnięcia na uczelnie niezdecydowanych młodych ludzi, którzy chcieliby zdobyć wiedzę praktyczną, ale na solidnych podstawach uniwersalnych nauk technicznych. Dzięki Politechnicznej Sieci Via Carpatia chcemy zachęcać do studiowania nauk technicznych już od najmłodszych lat.

Kogo Pani Rektor ma na myśli?

MKK: Mogłabym powiedzieć, że zaczynamy właściwie od przedszkolaków (uśmiech). Chciałabym przypomnieć, że z wykładów Podlaskiego Uniwersytetu Dziecięcego od kilku lat korzystają setki dzieciaków. Pomysł naszej Via Carpatii zakłada wspieranie szkolnictwa zawodowego w technikach w ramach Zintegrowanej Strategii Umiejętności w ścisłej współpracy z Kuratorium Oświaty i organami prowadzącymi. Wspieranie to będzie polegać między innymi na zawieraniu porozumień Politechnik ze szkołami w tym obejmowanie patronatami klas techników  o profilach zgodnych z kierunkami kształcenia prowadzonymi na Uczelni. W ramach zawartych porozumień realizowane będą szczegółowe przedsięwzięcia polegające między innymi na: organizowaniu dla uczniów techników zawodowych dodatkowych zajęć prowadzonych na terenie Politechniki lub Szkoły przez pracowników Politechniki, umożliwienia uczniom uczestnictwa w zajęciach, które są organizowane na Uczelni, w tym w miarę możliwości dostęp do bazy laboratoryjnej Uczelni, zapewnienie opieki merytorycznej przy dokonywaniu zmian w programach nauczania oraz przy organizacji konkursów szkolnych, organizowanie wspólnych wydarzeń o charakterze popularno-naukowym, np. dni otwartych, warsztatów, pikników, konferencji itd.

Świetny pomysł na przyciągnięcie na studia uczniów techników.

MKK: Nie tylko techników. 31 sierpnia podpisaliśmy umowę z renomowanym III Liceum Ogólnokształcącym w Białymstoku. Od 1 września klasa IB jest naszą klasą patronacką – klasą politechniczną. Nasi wykładowcy, ale też studenci będą prowadzili zajęcia w liceum, a licealiści będą mogli uczestniczyć w wybranych wykładach na Uczelni. Zainteresowanie patronatem edukacyjnym Politechniki jest bardzo duże.

Pani Rektor mówi o Białymstoku, a co z uczniami z mniejszych miejscowości? Tam też są licea i technika.

MKK: W naszych umowach i patronatach nie ograniczamy się tylko do Białegostoku. Nie dalej jak 1 czerwca podpisaliśmy umowę z przedstawicielami powiatu grajewskiego. Pozwoli to nawiązać jeszcze ściślejszą współpracę ze szkołami ponadpodstawowym na tym terenie, obejmować patronatami sprofilowane klasy oraz nawiązać wszechstronną współpracę z lokalnym otoczeniem społeczno-gospodarczym. Politechniczna Sieć Via Carpatia z założenia ma wyrównywać szanse. Zarówno w szkołach średnich, jak też wśród studentów pierwszego roku w szczególności z zakresu matematyki, fizyki, chemii lub innych przedmiotów kierunkowych. Na uczelniach technicznych odpowiednie przygotowanie z przedmiotów ścisłych odgrywa ogromną rolę w kształceniu na poziomie akademickim oraz zdobywaniu wiedzy i umiejętności technicznych, a niewystarczający poziom wiedzy wyniesionej ze szkoły ponadpodstawowej bywa często przyczyną niepowodzenia na studiach. Uzupełnienie tej wiedzy poprzez organizację dodatkowych zajęć wyrównawczych umożliwi osobom przyjętym na studia kontynuowanie kształcenia i pomyślne ukończenie studiów. Kontynuacja programu dodatkowych zajęć wyrównawczych ma szczególne znaczenie dla uczelni – Politechnik z Polski Wschodniej, gdzie młodzieży, ze względu na sytuację ekonomiczną rodzin, często nie stać na dodatkowe płatne zajęcia. Działanie to pozwoli utrzymać odpowiedni poziom wykształcenia społeczeństwa w regionie Polski Wschodniej.

Czym skorupka za młodu nasiąknie…

MKK: Włączanie uczniów w rozwój nauki to nasz plan na przyszłość. Szkoły ponadpodstawowe będą mogły wziąć udział w konkursie na „mini projekty badawcze”, a nie mniej niż 60 najlepszych  projektów zostanie przekazanych do finansowania przez program Via  Carpatia. Zakończeniem konkursu będzie coroczna konferencja łącząca uczelnie Politechnicznej Sieci Via Carpatia ze szkołami ponadpodstawowymi. Zostaną na niej zaprezentowane najlepsze projekty oraz przeprowadzony zostanie konkurs na najlepsze prace w kontekście użyteczności dla społeczeństwa, tak aby od wczesnych lat edukacji wspierać idę nauki dla społeczeństwa.  

Rzeczywiście – takie pomysły to realne wsparcie dla młodych ludzi, którzy chcieliby się rozwijać.

MKK: Politechnika Białostocka stwarza wszechstronne możliwości rozwoju. W uczelni działa ponad 60. studenckich kół naukowych. O ich sukcesach słyszy cała Europa. Od łazików marsjańskich po bolidy Formula Student. Nasi studenci co roku projektują i budują nowy pojazd. Później ścigają się nim na prawdziwych torach Formuły 1 – we Włoszech, Węgrzech, Austrii czy w Niemczech. Ocenie podlega i konstrukcja i wytrzymałość auta, bo ze względów bezpieczeństwa szybkość jest ograniczona do 120 km/h. Za to muszą pokonywać mnóstwo zakrętów. W cyklu zawodów latem 2022 roku w ostatecznej kwalifikacji zespół Cerber Motorsport z Politechniki Białostockiej zajął czwarte miejsce wśród wszystkich europejskich uczelni wystawiających swoje pojazdy do tych zmagań.

To oczywiste, przecież Wydział Mechaniczny to wydział z największą tradycją na Politechnice Białostockiej.

MKK: Z tradycją, ale też odpowiadający na potrzeby rynku. Na kierunku inżynieria biomedyczna kształcimy studentów, którzy już w trakcie studiów zdobywają patenty – choćby na protezę kończyny dla zwierząt. Takie właśnie możliwości dają studenckie koła naukowe. I właśnie Politechniczna Sieć Via Carpatia będzie wspierać działanie kół naukowych i wzajemną wymianę pomysłów pomiędzy uczelniami partnerskimi.

Nie ukrywam, że przedsiębiorcy liczą na absolwentów uczelni technicznych.

MKK: A my nie ukrywamy, że zależy nam na współpracy. W minionym roku akademickim współpracowaliśmy ściśle przy wielomilionowym projekcie z firmą SaMASZ, ale też podpisaliśmy umowy, które dają szansę na praktyki i staże studentów w takich firmach jak ORLEN Serwis, Enea Ciepło sp. z o.o., ORLEN Asfalt, a nawet z Komendantem Podlaskiego Garnizonu Policji. Współpracujemy z czterema parkami narodowymi, właśnie odnowiliśmy zabytkowy odrzutowiec dla Muzeum Wojska w Białymstoku, nasi studenci projektowali zagospodarowanie Białostockiego Parku Naukowo-Technologicznego, rozbudowę strażnicy Państwowej Straży Pożarnej w Hajnówce, czy uczyliśmy ich wrażliwości przy odświeżeniu identyfikacji wizualnej białostockiego hospicjum.

Dzięki współpracy z przedsiębiorcami możemy też organizować w Białymstoku wydarzenia o znaczeniu ogólnopolskim. Najlepszym przykładem mogą być zaplanowane na listopad piąte już East Design Days. To unikalne w skali kraju wydarzenie, które oprócz promocji nowoczesnego wzornictwa czy promocji drewna jako materiału przyszłości w nowoczesnej architekturze zajmuje się też zjawiskiem food designu. Dzięki panelom dyskusyjnym młodzi i kreatywni mieszkańcy regionu mają szansę czerpać wiedzę od tuzów przedsiębiorczości i wymieniać się doświadczeniami z podobnymi sobie pasjonatami. Liczba firm zaangażowanych w to wydarzenie świadczy, że East Design Days to już rozpoznawalna marka zarówno wśród mieszkańców regionu, jak i pełnych entuzjazmu przedsiębiorców.

Stale konsultujemy z nimi proponowane programy kształcenia oraz włączamy pracodawców-praktyków w proces dydaktyczny w ramach realizacji zajęć o charakterze praktycznym objętych programem studiów.  Pragnę też przypomnieć, że działacie Państwo aktywnie w radach przedsiębiorców każdego z wydziałów Uczelni. Za tę współpracę serdecznie dziękuję i zapraszam kolejne firmy, którym zależy na dobru regionu i jakości kształcenia w Politechnice Białostockiej. To się zwyczajnie wszystkim opłaca.

Dzięki naszej Via Carpatii liczymy na pozyskanie dodatkowych środków, które umożliwią zwiększenie wynagrodzenia dla przedsiębiorców za realizację takich zajęć. Taka współpraca z interesariuszami zewnętrznymi, ukierunkowana na lokalny biznes, umożliwi także studentom realizację praktyk zawodowych w kolejnych najlepszych firmach regionu.

Jako przedsiębiorcy liczymy na świeże spojrzenie młodych inżynierów kończących Politechnikę Białostocką

MKK: Politechnika Białostocka ma podpisanych niemal 300 umów w ramach programu Erasmus+. Nasi studenci mogą zdobywać doświadczenie, poznawać studia i laboratoria w wielu krajach na kilku kontynentach. Tylko w ostatnim roku zawarliśmy 14 umów o współpracy naukowo-dydaktycznej oraz podwójnym dyplomowaniu z uczelniami m.in. z Ukrainy, Chin, Kolumbii, Chorwacji, Francji, Portugalii, w tym 10 z nowymi partnerami. Umiędzynarodowienie to następny atut, który wyróżnia nas spośród innych uczelni wyższych w regionie. Po raz kolejny w rankingu Perspektyw zajmujemy czołowe miejsce w liczbie studentów z zagranicy studiujących w Politechnice Białostockiej w stosunku do całkowitej liczby studentów. Zatem doświadczeniami można się wymieniać i w Białymstoku i niemal w każdym miejscu na świecie, gdzie znajduje się uczelnia techniczna na odpowiednio wysokim poziomie. Łącznie na samo umiędzynarodowienie pozyskaliśmy w roku akademickim 2021/22 w ramach projektów ponad 1 mln złotych i 1,4 mln Euro.

A co oferujecie biznesowi „na już”?

MKK: Od 10. lat mamy spółkę celową – Instytut Innowacji i Technologii Politechniki Białostockiej. W listopadzie 2021 roku stał się już Centrum Badawczo – Rozwojowym.  Taki tytuł, nadany przez Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii, posiadają dotychczas tylko 54 przedsiębiorstwa w kraju! Wyjątkowość Instytutu przejawia się w połączeniu potencjału produkcyjnego z potencjałem naukowym uczelni. Jest rodzajem zewnętrznego laboratorium produkcyjnego dla przedsiębiorstw, które chcą wprowadzić do swojej produkcji innowacyjne rozwiązania. Liczę, że za pośrednictwem „Menadżera Podlaskiego” jeszcze więcej firm dowie się, że w Kleosinie, gdzie mieści się nasz Instytut, jest do dyspozycji choćby Zakład Produkcji Doświadczalnej i Usług Technicznych, który specjalizuje się w obróbce metalu skrawaniem, ale także w usługach prototypowych, trudnych, unikatowych. Ma on na rynku opinię miejsca, w którym można wykonać każdy przedmiot, nawet taki, którego teoretycznie nie da się zrobić. Liczymy, ze wspólnie z przedsiębiorcami stworzymy i wypromujemy listę topowych aktywności badawczo-rozwojowych uczelni partnerskich.

Aktualnie Uczelnia realizuje 28 projektów finansowanych ze środków centralnych (unijnych, NCBiR, MEiN, POiŚ, programów operacyjnych) o łącznej wartości ok. 128 mln zł. Ponadto realizujemy 9 projektów badawczo-rozwojowych z partnerami przemysłowymi, o łącznej wartości ok. 6,4 mln zł. Środki wydatkowane na realizację projektów w roku 2022 wynoszą: 11,1 mln zł na projekty finansowane z budżetów centralnych. W roku akademickim 2021/2022 nasi pracownicy uzyskali ze środków centralnych finansowanie 11 nowych projektów o wartości przekraczającej 10 mln zł, oraz 3 projekty B+R realizowane z partnerami przemysłowymi, o wartości przekraczającej 1,2 mln zł.

Naszym naukowcom wręcz rosną skrzydła, kiedy widzą, że ich badania znajdują realne zastosowanie w przemyśle. A takich osiągnięć, jak choćby we wspomnianym projekcie z firmą SaMASZ, wciąż przybywa.