Jubileusz 100–lecia utworzenia Urzędu Miar w Białymstoku oraz Światowy Dzień Metrologii na Politechnice Białostockiej

Światowy Dzień Metrologii jest corocznym świętem od czasu podpisania 20 maja 1875 r. przez przedstawicieli 17 krajów Konwencji Metrycznej. Konwencja ustanowiła ramy globalnej współpracy w dziedzinie nauk o pomiarach oraz w jej zastosowaniach przemysłowych, handlowych i społecznych. Pierwotny cel Konwencji Metrycznej – ogólnoświatowa jednolitość pomiarów – pozostaje równie ważny jak w roku 1875.

W roku 2022 Politechnika Białostocka wspólnie z Okręgowym Urzędem Miar w Białymstoku przygotowała cykl wydarzeń podkreślających znaczenie metrologii we wszystkich dziedzinach życia.

Tematem Światowego Dnia Metrologii 2022 jest Metrologia w Erze Cyfrowej. Temat ten został wybrany, ponieważ technologia cyfrowa rewolucjonizuje naszą społeczność i jest jednym z najbardziej ekscytujących trendów w dzisiejszym społeczeństwie. Z tej okazji Martin Milton – Dyrektor BIPM oraz Anthony Donnellan – Dyrektor OIML napisali do metrologów list.

W istocie nauka o pomiarach, a szerzej metrologia odgrywa kluczową rolę w odkryciach naukowych i innowacjach, produkcji przemysłowej i handlu międzynarodowym, poprawie jakości życia i ochronie globalnego środowiska.

Wiele osób myli METROLOGIĘ z METEOROLOGIĄ, ponieważ ta druga jest powszechnie znana z codziennych prognoz pogody w Internecie, prasie, radiu i telewizji. Metrologia jest nauką zajmującą się teorią i praktyką pomiarów. I chociaż trudno dzisiaj wyobrazić sobie normalne funkcjonowanie państwa bez wykonywania w każdym dniu setek tysięcy różnych pomiarów – w tym także w meteorologii – metrologia pozostaje niezauważana w cieniu innych dziedzin życia społecznego. Regionalne obchody 100-lecia Urzędu Miar w Białymstoku i Światowego Dnia Metrologii są doskonałą okazją do tego, aby przypomnieć o dziedzinie, która pozwala żyć i funkcjonować każdemu Państwu i Społeczeństwu oraz zaprezentować działalność regionalnej administracji miar.

Dzień 20 maja jest świętowany od 2000 roku jako Światowy Dzień Metrologii (World Metrology Day) dla uczczenia podpisania w tym dniu w 1875 roku Konwencji Metrycznej. Podpisany w Paryżu przez przedstawicieli 17 państw uczestniczących w Dyplomatycznej Konferencji Metrycznej dokument zapoczątkował światową współpracę w dziedzinie metrologii i prowadził do ujednolicenia systemu miar przez wdrożenie systemu metrycznego stosowanego powszechnie na całym świecie. Międzynarodowa Konferencja Miar – najwyższy organ Konwencji zbierający się co cztery lata – wystąpiła w 1999 roku do ONZ z inicjatywą ustanowienia dnia 20 maja Światowym Dniem Metrologii. Inicjatywa ta została przyjęta bardzo przychylnie w kręgach metrologów całego świata i w tym dniu w wielu krajach, w tym i w Polsce, są organizowane okolicznościowe konferencje, sesje i sympozja poświęcone metrologii. Działalność tę najlepiej charakteryzują słowa posła na sejm RP w 1926 roku Andrzeja Wierzbickiego: „Urząd Miar stwarza wokoło obrotu gospodarczego to „czyste powietrze”, którego nie czujemy, bo nim ciągle oddychamy, ale gdybyśmy je stracili – odczulibyśmy, jakiem jest błogosławieństwem.” (za www.gum.gov.pl)     

Obecnie administrację miar w Polsce, jako administrację rządową niezespoloną, stanowią: Główny Urząd Miar w Warszawie z Prezesem jako organem administracji centralnej oraz 10 okręgowych urzędów miar (kierowanych przez Dyrektorów OUM). W ramach okręgowych urzędów miar funkcjonują wydziały zamiejscowe. Wydziały zamiejscowe do 31.12.2017 r. były obwodowymi urzędami miar kierowanymi przez Naczelników jako organów administracji państwowej.

Miejscowy Urząd Miar w Białymstoku został utworzony 21 maja 1922 r. na mocy  Dekretu o miarach  podpisanego przez Marszałka J. Piłsudskiego i ogłoszonego w Dzienniku Praw Państwa Polskiego z dnia 8 lutego 1919 r. Nr 15 pod poz. 211. Dekret ów stanowił podwaliny tworzącego się Państwa Polskiego i ujednolicenia systemu mar na terenach Rzeczypospolitej, gdzie każdy z trzech zaborców posługiwał się własnymi miarami.

Obwodowy Urząd Miar w Białymstoku ul. Kopernika 89, działający w ramach Okręgowego Urzędu Miar w Warszawie, funkcjonował na terenie województwa podlaskiego. Z dniem 01.01.2019 r. został przekształcony w Okręgowy Urząd Miar w Białymstoku z Wydziałami Zamiejscowymi w Ostrołęce (OUM Warszawa), Ełku (OUM Gdańsk) i nowopowstałym w Suwałkach. Swym zasięgiem obejmuje województwo podlaskie, siedem powiatów województwa mazowieckiego oraz  sześć powiatów województwa warmińsko-mazurskiego.

Okręgowy Urząd Miar w Białymstoku zajmuje się legalizacją / wzorcowaniem / ekspertyzami / różnorodnych przyrządów pomiarowych: wag, odważników, taksometrów, tachografów samochodowych, odmierzaczy paliw, instalacji pomiarowych do mleka i paliw, wodomierzy, zbiorników pomiarowych, analizatorów spalin samochodowych, manometrów (ciśnieniomierzy), luksomierzy, mierników poziomu dźwięku, fotoradarów, przeliczników do gazomierzy, liczników energii elektrycznej i wielu innych. Sprawuje nadzór i kontrolę stosowania przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz stosowania legalnych jednostek miar. Kontroluje firmy paczkujące towary. Posiada laboratoria akredytowane wzorcujące mierniki poziomu dźwięku, kalibratory akustyczne, luksomierze i wagi nieautomatyczne elektroniczne.

Serdecznie zapraszamy na wydarzenia organizowane wspólnie przez Okręgowy Urząd Miar w Białymstoku oraz Politechnikę Białostocką w ramach Regionalnych Obchodów Światowego Dnia Metrologii oraz 100-lecia utworzenia Urzędu Miar w Białymstoku, w dniach 20 i 23 maja 2022 r.

Dla uczczenia Światowego Dnia Metrologii, popularyzacji metrologii (w tym technik pomiarowych) i poznania historii polskiej służby miar, Okręgowy Urząd Miar w Białymstoku wraz z Politechniką Białostocką zorganizował Konkurs Wiedzy o Metrologii „METROLIGA” dedykowany uczniom szkół średnich województwa podlaskiego. Patronatu Konkursowi udzielili: Minister Edukacji i Nauki, Prezes GUM, Rektor PB, Podlaski Kurator Oświaty, Marszałek Województwa Podlaskiego, Polska Unia Metrologiczna.

Finał konkursu odbędzie się 23 maja br. w ramach Jubileuszu 100-lecia utworzenia Urzędu Miar w Białymstoku.

Jubileusz 100–lecia utworzenia Urzędu Miar w Białymstoku oraz Światowego Dnia Metrologii – harmonogram

Wydarzenia towarzyszące – 20 maja 2022 r. (piątek):

8:45 Msza święta w intencji pracowników OUM w Białymstoku oraz metrologów Politechniki Białostockiej,
Kościół p.w. WNMP, ul. Kościelna 2 w Białymstoku

Wydział Elektryczny Politechniki Białostockiej

10:00 Seminarium nt. fotometrii (Aula III Wydział Elektryczny)

• Omówienie porównań międzylaboratoryjnych w obszarze natężenia oświetlenia

Krzysztof Baczewski, Okręgowy Urząd Miar w Białystoku

• Prezentacja działalności Okręgowego Urzędu Miar w Łodzi ze szczególnym uwzględnieniem Laboratorium Chemii

Marzanna Chraplewska, OUM Łódź

• Informacje nt. działalności metrologicznej laboratoriów OUM w Poznaniu

dr inż. Joanna Wiśniewska, OUM Poznań

• Fotometria – problemy i rozwiązania

dr hab. inż. Maciej Zajkowski, prof. PB, Politechnika Białostocka

• Doświadczenia spółki celowej Politechniki Białostockiej w zakresie łączenia środowiska akademickiego z biznesem

Tomasz Stypułkowskiego, Instytut Innowacji i Technologii PB Sp. z o.o.

11.45 Przerwa kawowa

12:00 Panel dyskusyjny „Metrologia Podlaska 2030” (Aula I Wydział Elektryczny)

Prowadzący: Mirosław Bielawski, Radio Białystok

Zakres debaty:

Temat 1: Współpraca w triadzie  nauka-przemysł – administracja miar / Tworzenie płaszczyzny współpracy pomiędzy administracją miar, nauką i przemysłem

Dyskusja podzielona na 3 części:

– stan obecny – np. przykłady dobrych praktyk

– potrzeby/przeszkody/problemy – np. własne laboratoria akredytowane

– wizja docelowa w 2030 r. – np. Podlaskie Centrum Metrologii. Metrologia jako czynnik rozwoju/przewagi naszego regionu

Temat 2: Metrologia na rzecz ochrony środowiska i zdrowia

Dyskusja podzielona na 3 części:

– stan obecny – świadomość społeczna, zagrożenia, polityka UE, krajowa i regionalna

– diagnoza potrzeb/obowiązki monitorowania i badania stanu środowiska, np. obowiązek legalizowania lub/i wzorcowania urządzeń monitorujących stan środowiska (powietrza, ścieków)

– szansa rozwoju nowej specjalizacji w naszym regionie – np. rynek usług metrologicznych dedykowanych ochronie środowiska, projektowanie i wdrażanie nowych stanowisk pomiarowych, opracowanie procedur, itp.

Uczestnicy panelu:

1. mgr Wioletta Dąbrowska
Zastępca Dyrektora Departamentu Rozwoju Regionalnego
Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego

2. mgr inż. Robert Kosiński, MBA
Kierownik Techniczny Zespołu Laboratoriów
PLUM Sp. z o.o.

3. dr inż. Krzysztof Miastkowski
Kierownik Laboratorium B+R, Ośrodek Badawczo-Rozwojowy
SaMASZ Sp. z o.o.

4. inż. Jan Zadykowicz
Prezes Zarządu
JAZON Sp. z o.o.

5. prof. dr hab. Beata Izabella Godlewska-Żyłkiewicz
Wydział Biologiczno-Chemiczny
Uniwersytet w Białymstoku

6. dr hab. inż. Maciej Zajkowski, prof. PB
Wydział Elektryczny Politechniki Białostockiej

7. mgr Mirosław Wnorowski
Dyrektor
Okręgowy Urząd Miar w Białymstoku

Program uroczystości – 23 maja 2022 r. (poniedziałek):

10:00 Odsłonięcie tablicy pamiątkowej na budynku Okręgowego Urzędu Miar w Białymstoku
(następnie przejazd na Politechnikę Białostocką, Wydział Elektryczny ul. Wiejska 45 D, Aula Duża)
11:30 Oficjalne rozpoczęcie uroczystości
11:40 Z dziejów Urzędu Miar w Białymstoku 1922 – 2022 – dr Marek Kietliński, Archiwum Państwowe w Białymstoku
11:55 Wręczenie wyróżnień pracownikom Okręgowego Urzędu Miar w Białymstoku
12:15 Przemówienia zaproszonych gości
12:30 Metrologia rytmicznie i muzycznie – występ artystyczny
12:45 Przerwa kawowa
13:00 Wykład okolicznościowy: Ile waży kilogram po redefinicji jednostek miar SI ?- dr Paweł Fotowicz, Główny Urząd Miar
13:45 Prezentacje patronatów honorowych, medialnych i sponsorów
14:00 Ogłoszenie wyników konkursu METROLIGA i wręczenie nagród
14:30 Zakończenie uroczystości