Prof. Jarosław Perszko dostał Nagrodę Artystyczną Prezydenta Miasta Białegostoku za rok 2021

Uroczystość wręczenia Nagrody Artystycznej Prezydenta Miasta Białegostoku odbyła się 26 czerwca 2022, o godz. 17, w sali Kina Forum Białostockiego Ośrodka Kultury.

Memoriał na zabytkowym Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim w Białymstoku powstał w 2020 roku. To dzieło umieszczone w miejscu o szczególnym znaczeniu dla kultury – osiemnastowiecznej nekropoli w centrum Białegostoku, przy ulicy Młynowej, wpisanej do rejestru pomników miasta.

Zakres opracowania obejmował projekt koncepcyjny i nadzór autorski realizacji o powierzchni zagospodarowania 4507 mkw. Opracowanie oparto na poziomym spięciu terenu głównymi traktami komunikacyjnymi na planie ramion krzyża łacińskiego, na którego przecięciu pojawił się syntetyczny obiekt o formie otwartego sześcianu o wym. 8,30×8,30×4,80 m. Centralna geometryczna forma kaplicy-mauzoleum stoi na lekkim wzniesieniu, na przecięciu dwóch głównych dróg wyznaczających dwie osie. Rozsunięty, betonowy prostopadłościan tworzą cztery pylony. Obiekt ten nie stanowi dominanty całości, ale jego skala jest na tyle duża by doświadczyć jego wnętrza, gdzie wyeksponowano prace autorstwa Jarosława Perszko – odlewy w aluminium z cyklu „Ślady zwielokrotnione”, o wymiarach 180x64x3 cm.  To płaskorzeźby przedstawiające odciski palców i rąk, będące formalno-symbolicznym zapisem czasu. Znaki podobne, prawie jednakowe, seryjne, a jednak stanowiące indywidualny ślad, to prace, które w tym konkretnym miejscu nabierają niezwykłej ekspresji, symboliki i uniwersalizmu.

W części centralnej memoriału znajduje się tablica komemoratywna informująca o historii i funkcji tego miejsca, zaś pod obiektem zlokalizowano kryptę z zaprojektowanymi czterema urnami na ekshumowane w trakcie realizacji inwestycji szczątki ludzkie. Trójkątny plac został wyłożony historycznym brukiem i otoczony niewysokim murkiem biegnącym po granicy cmentarza, który wyłania się jakby spod ziemi. Spomiędzy kamieni wychylają się drobne rośliny, w większości niewymagające szczególnej opieki sukulenty. To zamierzona przez autora forma dialogu materii nieożywionej z ożywioną.

Głównym materiałem zastosowanym w projekcie jest beton architektoniczny, historyczny bruk i niskopienna zieleń.  To celowe nawiązanie do reguł religii, która cechuje powściągliwość i prostota. Ze względu na doktrynalny minimalizm, materiał realizacji jest jej metaforyczną materializacją, która w kontekście zastosowania  prostych, geometrycznych brył i neutralnej kolorystyki zmusza odbiorcę do wewnętrznego wyciszenia. Staje też w opozycji, jako przeciwwaga do niełatwego otoczenia Rynku Siennego, postmodernistycznej architektury pawilonów handlowych i drewnianych reliktów dawnego Białegostoku. Pośród kolorystycznego i audialnego zgiełku stworzono przestrzeń, która po przekroczeniu jej progu rodzi potrzebę milczenia. 

Prof. dr hab. Jarosław Perszko jest pracownikiem badawczo-dydaktycznym Politechniki Białostockiej, gdzie prowadzi  działalność twórczą, badawczą i dydaktyczną w Katedrze Sztuk Projektowych. Pełni również funkcję Dyrektora Instytutu Sztuki.

To  znany rzeźbiarz, performer, autor obiektów intermedialnych i pomnikowych, scenografii dla filmu, teatru dramatycznego i lalkowego. Autor realizacji form w przestrzeni publicznej i pomnikowych. W swoim dorobku ma ponad 70 wystaw indywidualnych, jak również liczne wystawy zbiorowe w czołowych instytucjach kulturalnych, jak Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Muzeum Narodowe w Rydze. Jego prace znajdują się w zbiorach tych instytucji oraz w kolekcjach prywatnych w Polsce i za granicą, m. in. Francji, Szwecji, Stanach Zjednoczonych. Wielokrotnie nagradzany, uhonorowany m. in. odznaką honorową Zasłużony dla Kultury Polskiej, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 2006 oraz Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, 2019.