Różeniec górski

Różeniec górski (Rhodiola rosea L.) to roślina lecznicza, znana tez pod nazwą „złoty korzeń”. Wzmianki o jej leczniczych właściwościach pochodzą sprzed 1200 lat i zostały odnalezione w Tybecie. Jest też stosowana w tradycyjnej medycynie rosyjskiej, skandynawskiej oraz wielu innych krajów.

Z blisko 200 poznanych gatunków Rhodiola sp., tylko różeniec górski (Rhodiola rosea L.) zawiera związki aktywne, które wykazują silne działanie przeciwdepresyjne i przeciwstresowe. To obecnie szczególnie pożądane właściwości – dane szacunkowe mówią bowiem o tym, że blisko 80% chorób ma podłoże nerwicowe i psychologiczne. Poza tym różeniec korzystnie wpływa na mięsień sercowy, działa przeciwnowotworowo, wspomagająco na układ odpornościowy i wzmaga wydolność organizmu.

Teraz różeniec górski może stać się również unikalnym towarem eksportowym Podlasia. Okazało się bowiem, że jest uprawiany w jednym z ekologicznych gospodarstw rolnych na skraju Puszczy Białowieskiej. Uprawa Mirosława i Aliny Romaniuków jest prawdopodobnie jedyną tego typu w Polsce, a być może i w Europie.

Wieloletnie wysiłki właściciela gospodarstwa ekologicznego wesprą naukowcy z Politechniki Białostockiej. Uczelnia pozyskała ponad 2,5 mln złotych na przeprowadzenie badań, których celem jest poprawa parametrów jakościowych uprawianego w naszym regionie różeńca górskiego, a także stworzenie nowego produktu dla przemysłu fitofarmaceutycznego – ekstraktu z różeńca. Projekt obejmie swymi działaniami m.in. opracowanie i optymalizację hodowli mikroklonalnej różeńca, a także wykorzystanie ekstrakcji nadkrytycznej (ang. Supercritical Fluid Extraction), należącej do tzw. zielonych technologii do otrzymania ekstraktu.

Mamy już duże doświadczenie związane z pozyskiwaniem ekstraktów. W Centrum Naukowo-Badawczym Politechniki Białostockiej w Hajnówce powstał obszerny bank ekstraktów z grzybów. Obecnie podobne działania chcemy także przeprowadzić z różeńcem górskim. Zakładamy, że taki surowiec będzie miał duży potencjał komercyjny. Dodatkowo będziemy starać się wzmocnić jakościowo istniejącą uprawę różeńca. Mówiąc najprościej – wyselekcjonujemy najlepszą odmianę z obecnej uprawy, tj. charakteryzującą się najwyższymi zawartościami związków aktywnych, tak aby w przyszłości to ona stała się podstawą uprawy. Działania w naszym projekcie rozpisaliśmy na 2 lata. Ale myślę, że już pod koniec 2021 roku będziemy mogli pochwalić się pierwszymi efektami.  – mówi kierownik projektu dr Ewa Zapora.

Obecnie ekstrakt z różeńca górskiego jest, także ze względu na rzadkość jego występowania, unikalnym składnikiem produktów medycznych klasy premium. Surowiec z różeńca górskiego to kłącza z korzeniami, pozyskiwane ze stanowisk naturalnych w górach środkowej Azji, głównie Ałtaju. W Polsce roślina ta występuje na terenach chronionych – w parkach narodowych Sudetów i Karpat.