Jak wygląda sytuacja kobiet w technologiach? Najnowszy raport

Jakie mają aspiracje, szanse rozwoju, jak wygląda ich ścieżka awansu, z jakimi barierami się spotykają? Właśnie został opublikowany najnowszy raport „Kobiety w technologiach 2020. Rewolucja przyspiesza”.

Ekspansja płci pięknej w obszarze nowych technologii rozwija się sukcesywnie, choć nadal dziewczyny muszą walczyć z wieloma ograniczeniami czy stereotypami. Generalnie trend jest pozytywny: kobiety coraz chętniej wybierają kierunki techniczne – informatyczne i telekomunikacyjne. Na politechnikach studiuje o 10% więcej kobiet, a dynamika przyrostu liczby studentek kierunków informatycznych jest dwukrotnie szybsza niż studentów.

Pozytywny aspekt jest zauważany w kwestii wsparcia innych kobiet w branży. Profesjonalistki chętnie włączają się w mentoring innych kobiet, wspierają je merytorycznie, psychologicznie, często też działają w formie wolontariatu na rzecz młodszych pokoleń dziewcząt zainteresowanych branżą IT.

Problemy kobiet w technologiach

Kobiety borykają się z wieloma problemami na swojej ścieżce kariery. Przeciętnie ponad pięć lat muszą czekać na awans na pierwsze stanowisko kierownicze. Wymowny jest fakt, że najczęściej następuje on z inicjatywy pracodawcy, a nie własnej. Ponad połowa profesjonalistek pracuje w zespołach z przewagą mężczyzn, a 71,6% wskazuje mężczyznę jako preferowanego szefa.

Sporym problemem, z którym borykają się kobiety w branży IT, jest zjawisko seksizmu. Niemal połowa respondentek (46,4%) słyszała nieprzychylne kobietom komentarze w miejscu pracy. Najczęściej tego typu słowa padają z ust kolegów, rzadziej – przełożonych. Co druga kobieta z branży technologicznej spotyka się także ze zjawiskiem „szklanego sufitu” oraz doświadcza „syndromu oszusta” (czyli przeświadczenia, że wszystkie życiowe osiągnięcia były wynikiem przypadku lub szczęśliwego zbiegu okoliczności, w związku z tym, osoba, która go doświadcza, czuje się jak oszustka). Oba zjawiska są symptomatyczne dla nieprzyjaznych kobietom kultur organizacyjnych. Ponad 1/3 uczestniczek badania uważa, że mężczyzna na ich stanowisku zarabiałby więcej. Sporym wyzwaniem dla kobiet bywa też pogodzenie pracy z macierzyństwem. 38,9% kobiet zauważyło negatywny wpływ macierzyństwa na karierę, podobna liczba ocenia je neutralnie. Należy jednak zwrócić uwagę, że stanowi ono przerwę w pracy i wymaga wzmożonego wysiłku kobiet, które zwykle bardzo ambitnie podchodzą do swojej pracy. Ojcowie dzieci prawie w ogóle nie korzystają z przerw w pracy przysługującym im z tytułu urodzenia się dziecka.

Czy kobiety chcą zakładać start-upy?

Większość uczestniczek badania deklaruje, że nie chce zakładać start-upów. Co ciekawe, jeśli już są tym zainteresowane, kieruje nimi głównie chęć tworzenia czegoś kreatywnego oraz potrzeba wpływania na otaczający świat. Kwestia finansowa, czyli dodatkowe źródło dochodu jest w ich odczuciu najmniej ważna. Z drugiej strony jednak jako najważniejsza forma wsparcia przy tworzeniu start-upu jest wskazywana pomoc finansowa. Skąd się bierze stosunkowo małe zainteresowanie tworzeniem start-upów prze z kobiety? Może to wynikać np. z faktu, że niemal połowa studentek i prawie co czwarta profesjonalistka nigdy nie znała żadnej założycielki czy założyciela start-upu.

Mimo zdystansowania do tematu zakładania start-upów, studentki kierunków technicznych i ścisłych mają w większości sprecyzowane plany na przyszłość, a po zakończeniu studiów 78% z nich planuje pozostać w Polsce. Kobietom zależy na rozwoju zawodowym – takie oczekiwania wyraża 72,6% ankietowanych. Ponadto 61% respondentek pracuje lub dorabia w trakcie studiów.

Zaniżanie kompetencji, czyli wnioski z raportu

Najczęściej pod wpływem presji zewnętrznych i uwewnętrznionych stereotypowych przekonań związanych z płcią, kobiety zaniżają siłę swoich kompetencji i możliwości, a co za tym idzie: obniżają poziom aspiracji i wymagań (np. płacowych czy awansowych) wobec siebie oraz innych kobiet.

Pedagożka i socjolożka dr Iwona Chmura-Rutkowska z Wydziału Studiów Edukacyjnych UAM, członkini zespołu projektu „Gdy Nauka jest Kobietą” zauważa, że kobiety, które wiele wysiłku włożyły w swój rozwój i pokonywanie barier – w obliczu możliwości awansu same się marginalizują, preferując wspieranie rozwoju kariery otaczających je mężczyzn. W kontekście problemu seksizmu na uczelniach obecnie za najbardziej owocne uważa się działania systemowe polegające na podnoszeniu świadomości całej społeczności uczelni – zarówno osób studiujących, jak i pracownic i pracowników – na temat krzywdzących stereotypów i negatywnych skutków uprzedzeń dotyczących dziewcząt i kobiet w nauce – tłumaczy dr Iwona Chmura-Rutkowska.

Wciąż sporym wyzwaniem kobiet jest walka ze stereotypami. Przede wszystkim trzeba zadbać o równościową edukację. Kluczowymi osobami w tych działaniach są nauczyciele przedmiotów ścisłych, którzy powinni podejmować aktywne działania w celu motywowania dziewcząt – podkreśla kierowniczka projektu ACTonGender dr Ewa Krzaklewska z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Raport „Kobiety w technologiach 2020. Rewolucja przyspiesza” jest wspólnym przedsięwzięciem Fundacji Edukacyjnej, Citi Foundation i Fundacji Kronenberga. Jego prezentacja, połączona z dyskusją, odbyła się 28 maja podczas wirtualnej Gali Shesnnovation Academy. Na gali swoje startupy technologiczne zaprezentowało 10 absolwentek programu „Shesnnovation”. Konkurs na najlepszy startup i 15 000 złotych wygrała Joanna Baran z projektem Magnetica.

Raport jest dostępny na stronie: www.womenintech.perspektywy.org.

Kobiety na Politechnice Białostockiej

Ogólnopolskie statystyki znajdują potwierdzenie na Politechnice Białostockiej. W roku akademickim 2019/2020 blisko 35% studentów Politechniki Białostockiej stanowiły kobiety. Już od kilku lat najmocniej sfeminizowany jest Wydział Architektury – panie to 80% studentów tego wydziału. Dziewczyny chętnie wybierają też studia na Wydziale Inżynierii Zarządzania – 47% oraz na Wydziale Budownictwa i Nauk o Środowisku – 43% Na Wydziale Informatyki oraz Mechanicznym co piąta osoba to kobieta (18%). Najmniej kobiet studiuje na Wydziale Elektrycznym – 8%

Od kilku lat nie zmienia się liczba pań, które studiują na Politechnice Białostockiej na studiach doktoranckich: na Wydziale Budownictwa i Nauk o Środowisku to około 60%, na Wydziale Elektrycznym – około 20%, a na Wydziale Mechanicznym – 36% Na Wydziale Inżynierii Zarządzania w roku akademickim 2019/2020 wśród studentów studiów doktoranckich aż 64% to kobiety. W tym zestawieniu statystykę zaniża Wydział Informatyki – tu wśród 17 studentów studiów doktoranckich jest tylko jedna pani (6%).

Co istotne, od października 2019 roku wzrósł odsetek pań, które zasiadają w najwyższych władzach Politechniki Białostockiej. W gronie pięciu najbliższych współpracowników rektora prof. Lecha Dzienisa znalazły się trzy kobiety: prof. Joanna Ejdys na stanowisku prorektor ds. rozwoju, dr hab. inż. Iwona Skoczko, prof. PB na stanowisku prorektor ds. kształcenia. Za współpracę międzynarodową naszej uczelni od 2012 roku odpowiada prorektor dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB.

Obecnie dwie spośród wyżej wymienionych pań (w kolejności alfabetycznej): prof. dr hab. inż. Joanna Ejdys oraz dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB biorą udział w wyborach na rektora Politechniki Białostockiej w kadencji 2020-2024. Politechnikę Białostocką już niedługo może poprowadzić pierwsza w historii kobieta Rektor.