Tarcza antykryzysowa 2.0. Rozwiązania dla szkolnictwa wyższego

Możliwość obrony prac doktorskich online i przedłużenie o rok okres ewaluacji działalności naukowej, m.in. takie rozwiązania dotyczące nauki i uczelni wprowadza podpisana 17 kwietnia 2020 r. przez prezydenta tzw. druga tarcza antykryzysowa.

Zasadnicza część rządowej ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. odnosi się do pomocy dla firm. Część przepisów dotyczy również obszaru szkolnictwa wyższego i nauki: wprowadzają one zmiany w ustawie „Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce”, ustawie „Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce”, ustawie o Sieci Badawczej Łukasiewicz, ustawie o Polskiej Akademii Nauk i w ustawie o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju. Jak czytamy w uzasadnieniu ustawy, nowe przepisy mają usprawnić m.in. działania podmiotów szkolnictwa wyższego i nauki w warunkach epidemii.

Studenci, doktoranci – legitymacje, zapomogi, kredyty

• Ustawa wprowadza przedłużenie ważności legitymacji studenckich, doktoranckich i legitymacji służbowych nauczyciela akademickiego bez obowiązku potwierdzania ich ważności na czas ograniczenia funkcjonowania uczelni lub zawieszenia na nich kształcenia oraz 60 dni po jego zakończeniu.
• Będzie można przyznać zapomogi studentom i doktorantom bez obowiązku stosowania Kodeksu postępowania administracyjnego (wnioski o zapomogi są rozpatrywane w trybie uproszczonym – zgodnie z regulaminem świadczeń dla studentów).
• Na wniosek kredytobiorcy, złożony do końca roku akademickiego 2019/2020, będzie możliwe zawieszenie spłaty kredytu studenckiego o okres nie dłuższy niż 6 miesięcy.

Większe uprawnienia dla rektorów

• Ustawa daje więcej uprawnień rektorowi: będzie mógł on wydawać zarządzenia w sprawach należących do kompetencji senatu uczelni w przypadku, gdy działanie tego organu nie będzie możliwe, a podjęcie decyzji będzie niezbędne dla zapewniania ciągłości funkcjonowania uczelni.
• Dodatkowo, w sytuacji, gdy rektor i osoba wyznaczona lub upoważniona do jego zastępowania nie będą mogli wykonywać swoich zadań, będzie je wykonywał członek wspólnoty danej uczelni, wskazany przez ministra nadzorującego tę uczelnię.

Działalność uczelni online

• Przepisy przewidują również możliwość przeprowadzenia egzaminów online. Dotyczy to zarówno egzaminów semestralnych i egzaminów dyplomowych na studiach, jak i obrony pracy doktorskiej oraz kolokwium habilitacyjnego.
• Tarcza 2.0 umożliwia też zdalną pracę rad naukowych, rad uczelni, senatu oraz wszystkich organów nadających stopnie naukowe szkół wyższych, a także organów Polskiej Akademii Nauk (zgromadzenia ogólnego, prezydium oraz komisji i zespołów doradczych).

Nowa regulacja dotyczy przedłużenia o rok okresu ewaluacji działalności naukowej (zmienia Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce). Pierwsza ewaluacja jakości działalności naukowej obejmie lata 2017-2021 (pierwotnie miała obejmować okres 2017-2020) i rozpocznie się 1 stycznia 2022 r.

Kwestie finansowe – procedury, konkursy, dotacje, inwestycje

• Środki finansowe na szkolnictwo wyższe i naukę, przyznane w formie dotacji celowej na realizację zadań związanych m.in. z kształceniem i obsługą realizacji zadań NAWA, NCN, NCBR i Centrum Łukasiewicz, niewykorzystane w tym roku, mogą zostać wykorzystane w 2021 r.
• Dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju otrzyma większe uprawnienia. Ustawa zakłada, że jeżeli badania naukowe lub prace rozwojowe dotyczą metod prewencji rozprzestrzeniania się, zakażenia lub zwalczania zakażenia albo choroby zakaźnej będącej przyczyną ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, dyrektor NCBR może, w drodze decyzji, za zgodą ministra, przyznać na nie środki finansowe z pominięciem procedury konkursowej.
• Zostanie dokończony proces  łączenia kilku instytutów działających w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz: Instytut Farmaceutyczny i Instytut Biotechnologii i Antybiotyków staną się częścią Instytutu Chemii Przemysłowej im. prof. Ignacego Mościckiego. Dzięki temu zostanie zapewniona ciągłość działalności prowadzonej przez oba instytuty. Obydwie jednostki są zaangażowane w prace zwalczające koronawirusa.
• Termin pierwszego konkursu w ramach programu „Regionalna inicjatywa doskonałości” zostanie przesunięty. W myśl ustawy zostanie on ogłoszony nie później niż do dnia 30 czerwca 2023 r. (pierwotnie – 2022 r.).

Źródło:
naukawpolsce.pap.pl
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2
www.gov.pl/web/nauka/rozwiazania-dla-szkolnictwa-wyzszego-i-nauki-w-drugiej-tarczy-antykryzysowej