Projekt poprawy jakości wód Bałtyku

Międzynarodowe konsorcjum składające się z naukowców z Polski, Niemiec, Litwy, Rosji i Białorusi będzie realizować projekt DESIRE – Development of Sustainable (adaptive) peatland management by Restoration and paludiculture for nutrient retention and other ecosystem services in the Neman river catchment. Wspólne działania, w których aktywnie uczestniczy Politechnika Białostocka, zaplanowane zostały na lata 2019-2021.

Projekt dotyczy efektywnego gospodarowania zasobami naturalnymi. Celem jest poprawa efektywności zarządzania mokradłami w zlewni Niemna na obszarze Białorusi, Litwy, Rosji oraz Polski, a także opracowanie planów strategicznych i operacyjnych prowadzących do zmniejszenia ilości związków biogenicznych spływających do Bałtyku. Zespół specjalistów z pięciu krajów, w tym pracownicy Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska PB pod kierunkiem Piotra Banaszuka, opracuje koncepcję renaturyzacji mokradeł w zlewni Niemna. Projekt obejmuje także studium wykonalności dla procesu ekonomicznego wykorzystania biomasy pozyskiwanej z odtworzonych mokradeł. Wypracowane rozwiązania będą przetestowane w działaniach pilotażowych, zaplanowano przywrócenie stanu naturalnego wybranych torfowisk w krajach biorących udział w projekcie.

Ekolodzy oraz specjaliści od mokradeł i poprawy jakości wody z Politechniki Białostockiej współpracować będą z hydrologami z  SGGW w Warszawie.

DESIRE jest realizowany przez pięć uczelni:

•    Uniwersytet w Greifswaldzie w Niemczech,
•    SGGW w Warszawie,
•    Uniwersytet Aleksandrasa Stulginskisa na Litwie,
•    Państwowy Uniwersytet Techniczny w Kaliningradzie,
•    Politechnikę Białostocką.

Partnerami projektu są m.in. Wody Polskie, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Białymstoku i Biebrzański Park Narodowy.

DESIRE otrzymał status projektu flagowego z punktu widzenia realizacji Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego i jest jednym z 31 projektów zakwalifikowanych do finansowania w konkursie Interreg Baltic Sea Region.

Całkowity budżet projektu DESIRE wynosi ponad 2 170 000 euro.

Mokradła mają wpływ na klimat, na retencjonowanie wody, to w nich możliwe jest zatrzymanie zanieczyszczeń. One unieszkodliwiają pewne typy zanieczyszczeń obszarowych, jak np. azot czy  fosfor. Część mokradeł dolinowych zniszczyliśmy poprzez meliorację, także przez meliorację są obchodzone – woda gruntowa trafia do systemów drenarskich i obchodzi ten ważny element, który mógłby ją oczyścić. Zanieczyszczona woda trafia do rzek, potem do Bałtyku. Bałtyk to morze o małej wymianie wód, ta ogromna ilość biogenów powoduje zakwity u sinic, pogarsza się jakość wody i środowiska, tworzą się niedobory tlenu. Musimy szukać rozwiązania w zlewni Bałtyku i w dolinach rzek, odtwarzać mokradła w dolinach rzek – opowiada dr hab. Piotr Banaszuk, prof. PB.
W ramach projektu sprawdzimy, jaki jest stan zachowania mokradeł, ile z nich jest nieaktywnych. Musimy przygotować koncepcję działania dla zlewni rzeki Niemen, by poprawić stan wód Morza Bałtyckiego – dodaje.