Polonez

Polonez to jeden z najstarszych polskich tańców narodowych, który zna i potrafi zatańczyć chyba każdy Polak. Dlatego wpisanie poloneza na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości jest dla nas wielkim powodem do radości. Decyzję o wpisie podjęto w ubiegłym tygodniu, 5 grudnia 2023 r.

Polonez to taniec grupowy o podniosłym, ale też radosnym charakterze. Był kiedyś znany pod nazwą ‘chodzony’, ponieważ tak on w zasadzie wygląda. Pary tancerzy maszerują jedna za drugą tworząc korowód, wykonują też różne, raczej proste figury, na przykład rękoma uniesionymi do góry tworzą mosty, pod którymi przechodzą inne pary, łączą się w czwórki i ósemki lub tworzą koła. Niektórzy znawcy zwracają uwagę na symbolikę zawartą w polonezie, odnoszącą się do takich wartości jak równość, jedność i harmonia, szczególnie, że jest to taniec otwarty, egalitarny, który łączy tańczących ponad podziałami.

W dzisiejszych czasach polonez uświetnia obchody ważnych świąt narodowych, regionalnych czy nawet wesel. Kroki i figury poloneza znają wszyscy uczniowie ostatnich klas szkoły średniej, gdyż to właśnie uroczystym odtańczeniem poloneza rozpoczyna się studniówka, czyli bal organizowany na około sto dni przed ukończeniem nauki. Poloneza mają w swoim repertuarze wszystkie zespoły taneczne, amatorskie i profesjonalne, ponieważ jest on częścią polskiej tożsamości kulturowej.

 

Historia poloneza sięga XVI wieku. Znany był wśród wszystkich warstw społecznych naszego kraju. Tańczono go zarówno podczas balów na dworach królewskich, jak i na wiejskich weselach. Był inspiracją dla takich kompozytorów jak Fryderyk Chopin, Georg Friedrich Händel czy Johann Sebastian Bach.

Ponieważ polonez to nie tylko taniec. To również piękny gatunek muzyczny o metrum trójdzielnym, umiarkowanym tempie i podniosłym charakterze. Najbardziej znane polonezy to:

Fryderyk Chopin – Polonez As-dur op. 53, zwany Heroicznym, skomponowany w 1842 r, uważany za ważny symbol polskości: https://chopin2020.pl/pl/compositions/72/polonaise-in-a-flat-major-op.-53/video

Michał Kleofas Ogiński –Polonez pt. ”Pożegnanie Ojczyzny” (1831) https://www.youtube.com/watch?v=Qo3mtx0cgdY

Henryk Wieniawski  – Polonez D-dur op. 4 ( 1853) https://www.youtube.com/watch?v=yGExjWfLGyQ

Wojciech Kilar – Polonez do filmu pt „Pan Tadeusz” Andrzeja Wajdy (1999) https://youtu.be/rKaoCndSZI8?si=xv_dPwQevhPTxtnJ

Bartosz Chajdecki – Polonez z serialu „Czas honoru” (2008) https://youtu.be/dnSKRaz8xiY?si=hWFi6WBPcAC7ZLJp

Posłuchajcie koniecznie!

photos by Paweł Tadejko

Dodajmy jeszcze, że polonez jest szóstą polską tradycją wpisaną na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Wcześnie wpisane zostały:

– szopkarstwo krakowskie (2018 r.),

– kultura bartnicza (2020),

– sokolnictwo (2021 r.),

– tradycja dywanów kwiatowych na procesje Bożego Ciała (2021 r.)

– flisactwo (2022 r.).