Czym jest dyskryminacja?
Dyskryminacja jest to zjawisko polegające na zachowaniu, w wyniku którego dana osoba zostaje potraktowana w sposób odmienny (niekorzystny, krzywdzący), niż inni w porównywalnej sytuacji.
Konstytucja RP w art. 32 stanowi, że wszyscy są wobec prawa równi i wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne (ust. 1). Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny (ust. 2). Należy także uwzględnić, że ustawodawca w sposób szczególny odniósł się do kwestii równouprawnienia płci, stanowiąc w art. 33 Konstytucji, że kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym.
Dyskryminacja jest formą nieuzasadnionej i nieobiektywnej, opartej na stereotypach marginalizacji przedstawicieli pewnych grup społecznych ze względu na takie cechy, jak:
- płeć,
- wiek,
- niepełnosprawność,
- orientacja i tożsamość seksualna,
- kolor skóry,
- narodowość lub pochodzenie etniczne,
- religia, wyznanie lub światopogląd.
Zachowania dyskryminacyjne zdarzają się w różnych obszarach naszego życia, jak choćby w edukacji lub w pracy. Każdy z nas zaś może stać się ich ofiarą lub świadkiem, a nawet nieświadomym sprawcą. Dzieje się tak dlatego, że dyskryminacja przyjmuje różne formy, od żartów i drobnych gestów, przez bezrefleksyjnie lub intencjonalnie wypowiadane przekonania czy powielane rytuały i zwyczaje, aż po zachowania jaskrawie niesprawiedliwe.
Dyskryminacją nie jest odmienne traktowanie, jeżeli jego przyczyna wiąże się z rzeczywistym wymaganiem zawodowym.
Dyskryminacją nie jest również odmienne traktowanie osób mające na celu wyrównanie szans.
Dyskryminacja wynika z poprzedzających ją negatywnych przekonań (nadmiernie uogólnionych sądów, stereotypów) na temat jakiejś grupy osób oraz z pojawiających się w ich konsekwencji uprzedzeń, czyli nastawienia, negatywnych emocji odczuwanych do stereotypizowanych osób.
Stereotyp jest zbiorem sądów na temat członków jakiejś grupy (np. stereotyp kobiecości zawiera przekonania, że kobiety są uległe, bierne i opiekuńcze), uprzedzenie to stosunek emocjonalny, nastawienie (np. niechęć do kobiet), a dyskryminacja to zachowanie (np. pomijanie kobiet przy awansie).