Czy grozi nam epidemia samotności? – wykład o roli relacji społecznych

Prof. Wojciech Kulesza z Uniwersytetu SWPS podczas wykładu w ramach profilaktyki zdrowia psychicznego 9 grudnia 2025 r. przekonywał społeczność Politechniki Białostockiej, że stajemy się coraz bardziej samotni, a media społecznościowe, powinny nazywać się antyspołecznościowymi, bo mają ogromny wpływ na osamotnienie ludzi.

Badania wskazują, że na samotność narażeni są bardziej mężczyźni niż kobiety. Wynika to w znacznej mierze z wzorców wychowania – od najmłodszych lat oduczamy chłopców okazywania uczuć, przedstawiając uzewnętrznianie emocji jako niemęskie. To z kolei upośledza ich odczuwanie. Psycholog zaapelował o refleksję nad tym, jak wychowujemy nasze dzieci, a także nad tym, jaki obraz mężczyźni przekazują jako ojcowie.

Według raportu U.S. Surgeon General samotność stanowi największe wyzwanie zdrowotne stojące przed Ameryką. Szczególną uwagę zwraca się na samotność wynikającą ze spędzania często wielu godzin w mediach społecznościowych. Profesor zachęcał do zainstalowania w telefonach aplikacji sprawdzających, ile razy dziennie odblokowujemy ekran telefonu i ile czasu spędzamy w danych aplikacjach. Badania naukowe jasno wskazują, że nadmierne korzystanie z mediów społecznościowych powoduje spadek satysfakcji z życia – ta bowiem pochodzi wyłącznie od innych ludzi i relacji, jakie mamy. Podkreślał także ogromny związek samotności z autodestrukcją. Zaznaczył, że samobójstwo jest jedną z największych porażek społecznych.

Jak możemy zaradzić rosnącemu w siłę problemowi samotności? Najistotniejsza jest rola relacji społecznych. Pomocne mogą być:

1. Budowanie infrastruktury społecznej (parki, biblioteki),
2. Ułatwianie kontaktów (dostępny transport publiczny),
3. Mobilizowanie służby zdrowia do podjęcia problemu,
4. Mobilizowanie „social mediów” do analizy, jaki mają na nas wpływ,
5. Prowadzenie większej liczby badań nad samotnością,
6. Kultywowanie „kultury relacyjnej”,
7. Hamowanie pojawienia się stresu traumatycznego (metaanaliza),
8. Wsparcie społeczne.

Profesor W. Kulesza zwracał również znaczącą uwagę na język, którego używamy. Podkreślał, jak ważne jest mówienie bez nienawiści. Zachęcał do zwracania uwagi na relacje, jakie mamy. Badania wskazują, że związki romantyczne nie są ważniejsze niż przyjaźń. Warto też wracać do znajomości i osób, z którymi kiedyś mieliśmy dobry kontakt. Media społecznościowe podbijają liczby (znajomych, polubień itp.), a nie jakość relacji.

Czy zastanawialiśmy się, czego żałują ludzie umierający? Badania pokazują, że ludzie odchodzą spokojniej, kiedy mieli dobre relacje, a nie kiedy zdobyli sławę czy bogactwo. Pamiętajmy, że technologie mogą też wspomagać relacje, ale powinny być dobrze zaprojektowane i używane.

Autor: Kinga Jatkowska-Łukaszuk

Wykład sfinansowany został ze środków projektu „PB Dostępna 2.0 – nowoczesna uczelnia dla wszystkich” (nr umowy FERS.03.01-IP.08-0116/24-00), realizowany w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus.

Autor zdjęć: Kinga Jatkowska-Łukaszuk