Przedstawiciele Politechniki Lubelskiej: dr inż. Jacek Kęsik oraz dr inż. Kamil Żyła z Katedry Informatyki zakończyli miesięczny staż naukowy na Wydziale Informatyki Politechniki Białostockiej. Wizyta odbyła się w ramach konkursu „PO SĄSIEDZKU – międzyuczelniane staże badawcze i wizyty studyjne”, będącego elementem Politechnicznej Sieci VIA CARPATIA im. Prezydenta PR Lecha Kaczyńskiego.
Opiekunem stażu był dr hab. inż. Wojciech Kwedlo z Katedry Oprogramowania na Wydziale Informatyki PB.
– Połączenie naszych sił polega na tym, że panowie potrzebują dużych mocy obliczeniowych, żeby trenować modele sztucznej inteligencji. I te moce są dostępne w Politechnice Białostockiej w postaci naszego wydziałowego klastra obliczeniowego. To 16 potężnych akceleratorów – mówi dr hab. inż. Wojciech Kwedlo.
W obszarze zainteresowań naukowych dr. inż. Jacka Kęsika z Politechniki Lubelskiej jest digitalizacja 3D tekstylnych obiektów dziedzictwa kulturowego ze szczególnym naciskiem położonym na odwzorowanie i realistyczną wizualizację materiału powierzchni.
– Podczas naszych ekspedycji do Uzbekistanu udało się zeskanować historyczne ubiory tamtejszych władców, m.in. emira Buchary – mówi dr inż. Jacek Kęsik. [red. chanat Buchary w Azji Środkowej istniał w latach 1500–1920]
Naukowiec przeprowadził proces proces digitalizacji tych przedmiotów, co ma kluczowe znaczenie zarówno dla zabezpieczenia unikalnych obiektów, jak i zwiększenia ich dostępności dla badaczy, studentów, czy entuzjastów historii. Dzięki przeniesieniu fizycznych kolekcji do przestrzeni cyfrowej możemy chronić dziedzictwo kulturowe przed zniszczeniem oraz zapewnić ich globalną dostępność. Upraszcza to również zarządzanie kolekcjami, ułatwia katalogowanie oraz wyszukiwanie obiektów za pomocą metadanych (np. data powstania, autor, kontekst historyczny).
– To działanie na pograniczu informatyki i historii sztuki – dodaje dr inż. Jacek Kęsik. – Natomiast potrzebne są algorytmy, które będą w stanie rozpoznać bogactwo kształtów, faktur i licznych detali historycznych tkanin. Sieci neuronowe mogą sobie z tym poradzić, potrzebują jednak dużych mocy obliczeniowych. Stąd nasza współpraca z Politechniką Białostocką.
Z dr. inż. Jackiem Kęsikiem współpracuje dr inż. Kamil Żyła. Naukowiec specjalizuje się w wykorzystaniu metod sztucznej inteligencji w digitalizacji obiektów dziedzictwa kulturowego.
– Uczestniczę w wielu aktywnościach na polu digitalizacji zabytków, bądź obiektów historycznych w różnych miejscach – mówi dr inż. Kamil Żyła.
Naukowiec bazuje na cennej i obszernej dokumentacji zebranej w czasie ekspedycji do Azji Centralnej, m.in. z Registanu [red. zabytkowego placu Samarkandy w Uzbekistanie, wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO], czy obiektów sakralnych, które w Stanach Zjednoczonych służyły wspólnotom Polonii Amerykańskiej. Wśród materiałów są także skany zabytków z okolic Kluża w Rumunii.
– Obecnie prowadzę prace nad zautomatyzowanym sposobem wykrywania tego, co znajduje się na zdjęciach – mówi dr inż. Kamil Żyła. – Działamy w obszarze sztucznej inteligencji oraz widzenia komputerowego, w których niezbędny jest dostęp do dużej mocy obliczeniowej. Korzystamy więc z uprzejmości Politechniki Białostockiej i wiedzy eksperckiej dr. hab. inż. Wojciecha Kwedlo.
Staż naukowców z Politechniki Lubelskiej na Wydziale Informatyki Politechniki Białostockiej trwał od 13 czerwca do 13 lipca 2025 r.
– To zdecydowanie za krótko, żeby sfinalizować wszystkie ambitne plany młodych naukowców z Politechniki Lubelskiej – podsumowuje dr hab. inż. Wojciech Kwedlo. – Ale dzięki ich wizycie na pewno łatwiej będzie kontynuować tę współpracę, również w formie zdalnej.
Realizacja stażu przyczyniła się do wzmocnienia współpracy między uczelniami partnerskimi poprzez wymianę wiedzy i doświadczeń naukowych oraz wskazanie wspólnych obszarów badawczych. W czasie stażu zorganizowano seminarium naukowe (czytaj więcej na stronie Wydziału Informatyki Politechniki Białostockiej). W planach naukowców PB i PL są wspólne publikacje i kolejne projekty naukowe.
Celem staży finansowanych w ramach działania „PO SĄSIEDZKU” jest rozpoczęcie lub kontynuacja badań, prowadzonych przez naukowców posiadających co najmniej stopień doktora. Inicjatywa wspiera współpracę między trzema uczelniami Polski Wschodniej, będącymi jednocześnie partnerami w projekcie Politechnicznej Sieci VIA CARPATIA: Politechniką Białostocką, Politechniką Lubelską, Politechniką Rzeszowską im. Ignacego Łukasiewicza.
(mr)