Strategia rozwoju Politechniki Białostockiej 2021-2024 z perspektywą przedłużenia do 2030
Diagnoza sytuacji Politechniki Białostockiej obejmowała identyfikację głównych sił napędowych rozwoju Uczelni z wykorzystaniem metody STEEPVL, jak również analizę jej otoczenia oraz wskazanie jej silnych i słabych stron z wykorzystaniem metody SWOT.
W wyniku analizy STEEPVL sporządzono listę kontrolną czynników: społecznych (Social), technologicznych (Technological), ekonomicznych (Economic), ekologicznych (Ecological), politycznych (Political), wartości (Values) oraz prawnych (Law), które wpływają na rozwój Politechniki Białostockiej. Lista została opracowana przez Zespół ds. Doboru Metod Badań powołany Zarządzaniem nr 25/2021 Rektora Politechniki Białostockiej w sprawie powołanie zespołów do spraw zaprojektowania i przeprowadzenie procesu weryfikacji i realizacji Strategii rozwoju Politechniki Białostockiej na lata 2021-2024 z perspektywą przedłużenia do 2030 roku.
Zestawienie obejmowało łącznie 21 czynników, w tym: 3 społeczne, 4 technologiczne, 3 ekonomiczne, 3 ekologiczne, 3 polityczne, 2 odnoszące się do wartości oraz 3 prawne.
Sporządzony wykaz czynników poddano ocenie członków Zespołu ds. Doboru Metod Badań, którzy mieli za zadanie ocenić: ważność każdego czynnika dla rozwoju PB w perspektywie 2030 roku, a także niepewność ich rozwoju w perspektywie 2030 roku. Ocena została przeprowadzona z wykorzystaniem kwestionariusza badawczego, w którym zastosowano
7-stopniową skalę oceny Likerta. Uzyskane w ten sposób informacje posłużyły do wyznaczenia średniego poziomu oceny siły wpływu poszczególnych czynników na działalność Politechniki Białostockiej oraz średniej miary niepewności ich rozwoju do roku 2030 (tabela 1).
Tabela 1. Siły napędowe rozwoju Politechniki Białostockiej
Nazwa czynnika |
Czynniki społeczne |
Poziom przygotowania kandydatów przyjmowanych na studia |
Atrakcyjność oferty studiów podyplomowych i innych form kształcenia przez całe życie |
Jakość badań naukowych realizowanych przez pracowników Uczelni (w perspektywie krajowej i międzynarodowej) |
Czynniki technologiczne |
Poziom nowoczesności infrastruktury naukowo-badawczej |
Poziom wykorzystania nowoczesnej infrastruktury naukowo-badawczej |
Tempo rozwoju technologicznego i infrastrukturalnego regionu |
Stopień wykorzystania nowoczesnych technologii cyfrowych na potrzeby procesów dydaktycznych i zarządczych w Uczelni |
Czynniki ekonomiczne |
Poziom finansowania działalności Uczelni |
Poziom wynagrodzeń pracowników Uczelni i pozapłacowych czynników motywacyjnych |
Poziom współpracy Uczelni z biznesem |
Czynniki ekologiczne |
Świadomość i aktywność prozdrowotna społeczności akademickiej |
„Ekologizacja” funkcjonowania Uczelni |
Znaczenie badań naukowych w obszarze nauk o środowisku |
Czynniki polityczne |
Polityka uprzywilejowania wybranych ośrodków, dyscyplin naukowych i kierunków badań |
Poziom współpracy Uczelni i samorządów na rzecz rozwoju regionu i budowania akademickiego wizerunku miasta |
Tempo przemian systemu nauki w kierunku modelu uniwersytetu przedsiębiorczego |
Czynniki odnoszące się do wartości |
Kultura organizacyjna oparta na zaufaniu otwartości i innowacyjności |
Poczucie prestiżu i pozycja społeczna zawodu nauczyciela akademickiego |
Czynniki prawne |
Poziom stabilności regulacji prawnych (zewnętrznych i wewnętrznych) |
Priorytet dla rozwoju humanistycznych kierunków kształcenia |
Poziom zbiurokratyzowania procesów realizowanych w Uczelni |
Czynnikami, które uzyskały najwyższą siłę wpływu na rozwój Politechniki Białostockiej w perspektywie do 2030 roku okazały się:
- poziom stabilności regulacji prawnych (zewnętrznych i wewnętrznych),
- priorytet dla rozwoju humanistycznych kierunków kształcenia,
- tempo przemian systemu nauki w kierunku modelu uniwersytetu przedsiębiorczego.
Uznano, że do czynników najbardziej niepewnych w perspektywie 2023 roku należą:
- poziom nowoczesności infrastruktury naukowo-badawczej,
- stopień wykorzystania nowoczesnych technologii cyfrowych na potrzeby procesów dydaktycznych i zarządczych w Uczelni,
- poziom finansowania działalności Uczelni.
Analizę SWOT Politechniki Białostockiej zrealizowano osobno dla czterech głównych obszarów funkcjonowania Uczelni, stanowiących jednocześnie cztery główne cele jej rozwoju zapisane w Strategii:
1) działalność naukowa;
2) działalność dydaktyczna;
3) zarządzanie i przyjazna organizacja;
4) relacje z otoczeniem.
Wartością dodaną przeprowadzonej analizy SWOT był jej partycypacyjny charakter. Powołano cztery zespoły, składające się z pracowników i studentów Politechniki Białostockiej, odpowiadające wyróżnionym obszarom działalności uczelni. Zespoły liczyły od 12 do 20 osób.
W efekcie sformułowano łącznie 109 czynników opisujących obecną sytuację uczelni, w tym:
- 34 to mocne strony,
- 36 to słabe strony,
- 18 to szanse,
- 21 to zagrożenia.
Tabela 2. Podsumowanie czynników analizy SWOT Politechniki Białostockiej
OBSZAR SYSTEM ZARZĄDZANIA
– mocne strony – 8 – słabe strony – 12 – szanse – 2 – zagrożenia – 7 Razem: 29 |
OBSZAR NAUKA I BADANIA
– mocne strony – 5 – słabe strony – 8 – szanse – 3 – zagrożenia – 5 Razem: 21 |
OBSZAR DZIAŁALNOŚĆ DYDAKTYCZNA
– mocne strony – 15 – słabe strony – 10 – szanse – 4 – zagrożenia – 5 Razem: 34 |
WSPÓŁPRACA Z OTOCZENIEM
– mocne strony – 6 – słabe strony – 6 – szanse – 9 – zagrożenia – 4 Razem: 25 |
W podsumowaniu analizy warto zwrócić uwagę szczególnie na silne strony funkcjonowania Uczelni, które w perspektywie do 2030 warto jeszcze bardziej wzmacniać, by stanowiły mocną podstawę do budowania konkurencyjności Politechniki Białostockiej.
W obszarze „system zarządzania” do silnych stron Uczelni należą: system motywacyjny pracowników, otwartość pracowników i studentów na różnorodność kulturową, 70 letnia tradycja Uczelni, udogodnienia infrastrukturalne dla osób z niepełnosprawnościami, doświadczenie i skuteczność w pozyskiwaniu środków zewnętrznych, dobra gospodarka finansowa Uczelni, angażowanie członków społeczności akademickiej w promocję Uczelni, a także wzrost otwartości władz Uczelni na nowe koncepcje zarządzania (np. uniwersytet przedsiębiorczy).
W obszarze „nauka i badania” do silnych stron Uczelni należą: aktywność pracowników w zakresie publikowania artykułów w czasopismach z listy MEiN, szeroki wachlarz obszarów prowadzonych badań, bogata i zróżnicowana aparatura naukowo-badawcza, aktywność pracowników w zakresie popularyzacji nauki oraz aktywność w dążeniu do intensywnej mobilności i umiędzynarodowienia.
Obszar „działalność dydaktyczna” Politechniki Białostockiej cechują następujące mocne strony: szeroka i zróżnicowana oferta kształcenia, w tym skierowana do różnych grup wiekowych, dynamicznie rozwijająca się oferta kształcenia w języku angielskim, międzynarodowe i krajowe osiągnięcia studentów, duża liczba projektów dydaktycznych pozyskiwanych ze środków zewnętrznych, pozytywne oceny PKA i akredytacje kierunków kształcenia, liczne i prężnie działające koła naukowe, wysokie kwalifikacje kadry dydaktycznej, rozwinięta i stale unowocześniana infrastruktura dydaktyczna, jedyna Uczelnia techniczna w regionie (w Polsce północno-wschodniej), prężnie działający samorząd studentów, regularnie modernizowane programy studiów, oferta dydaktyczna skierowana do różnych grup wiekowych, funkcjonowanie akademickiego liceum ogólnokształcącego w strukturze PB, szeroka oferta studiów podyplomowych oraz mobilność studentów i kadry w ramach Programu Erasmus+.
W obszarze „współpraca z otoczeniem” Uczelnie cechują: ścisłe związki Uczelni z przemysłem w regionie, funkcjonowanie prężnych rad przedsiębiorców na wydziałach, budowanie relacji z absolwentami, rozwijająca się współpraca z otoczeniem gospodarczym w obszarze kształcenia, funkcjonowanie Instytutu Innowacji i Technologii jako podmiotu odpowiadającego za współpracę nauki z biznesem oraz aktywne członkostwo w Kluczowych Klastrach Krajowych np. Klaster Obróbki Metali, Polski Klaster Budowlany.
Szczegółowa analiza SWOT zawarta jest w pełnej wersji Strategii Rozwoju Politechniki Białostockiej, która stanowi wewnętrzny dokument Uczelni.